Јеҥӱниҥ кӱни

Рувики сайттаҥ
Presidential-library-icon.svg

Тузаланган материалдар

Б.Н. Ельцинниҥ адыла адалган президентский библиотека

Б.Н. Ельцинниҥ адыла адалган президентский библиотеканыҥ
фондынаҥ алынган бичимелдерди мында тузаланган
Бу терминде ӧскӧ учурлар база бар, кӧр Јеҥӱниҥ кӱни (учурлар).
Јеҥӱниҥ кӱни
Кызыл площадьта байрамдык салют Москвада 9 май 2005 јылда Јеҥӱ кӱниниҥ 60 јылдыгы
Кызыл площадьта байрамдык салют Москвада 9 май 2005 јылда Јеҥӱ кӱниниҥ 60 јылдыгы
Бÿдÿми Иштебес байрам кӱн, Россияныҥ Јуучыл магыныҥ кӱни
Окылу Јеҥӱниҥ кӱни
Онойдо ок Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда (1941—1945) совет калык Јеҥӱ алган кӱн
Учуры Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда совет калык Германияны јеҥген, Германия баккан деп актка кол салынган, 1941—1945 јылдар
Jöптöлгöн СССР-дыҥ Ӱстӱги Совединиҥ Президиумыныҥ јакааны, 8 май 1945 јыл
Темдектелет

 Россия

Азербайджанныҥ маанызы Азербайджан
Арменияныҥ маанызы Армения
Белорусияныҥ маанызы Белоруссия
Босния ла Герцеговинаныҥ маанызы Босния ла Герцеговина
Грузияныҥ маанызы Грузия
Израильдиҥ маанызы Израиль[1]
Казахстанныҥ маанызы Казахстан
Кыргысстанныҥ маанызы Киргизия
Молдованыҥ маанызы Молдавия
Северная Македонияныҥ маанызы Тӱндӱк Македония
Сербияныҥ маанызы Сербия
Словакияныҥ маанызы Словакия[2]
Узбекистанныҥ маанызы Узбекистан
Таджикистаныҥ маанызы Таджикистан
Туркменистанныҥ маанызы Туркменистан[3][4]
Черногорияныҥ маанызы Черногория
Непризнанные и частично признанные государства:
Абхазияныҥ маанызы Абхазия
Приднестровский Молдавский Республика Приднестровье
Тӱштӱк Осетияныҥ маанызы Тӱштӱк Осетия
Öйи 9 мая
Jыргал јуучыл парадтар, панихидалар, веноктор салары
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Јеҥӱниҥ кӱни (орус. День Побе́ды) — јеҥӱниҥ байрамы, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Кызыл Черӱ ле совет калык нацист Германияны 1941—1945 јылдарда јеҥгенине учурлалган. СССР-дыҥ Ӱстӱги Совединиҥ Президиумыныҥ јакааныла тургузылган, 1945 јылда кӱӱк айдыҥ 8-чи кӱнинде[5] јылдыҥ ла кӱӱк айдыҥ 9-чы кӱнинде темдектелет. 1945—1947 јылдарда 1965 јылда Јеҥӱниҥ кӱни — иштебес байрам кӱн Россияда[6].

Кӱӱк айдыҥ 9-чы кӱни дней Россияда Јуучыл мактыҥ кӱндериниҥ бирӱзи болот.

Јеҥӱниҥ кӱнинде Россияныҥ кӧп калаларында јуучыл парадтар ла байрамдык салюттар ӧдӧт, Москвада Ады Јарталбаган јуучылдыҥ сӧӧгине шествие эдип, веноктор салар церемония ӧткӱрилет, јаан калаларда — байрамдык базыштар ла фейерверктер болот.

Јеҥӱниҥ кӱнин гран-кыйу ары јанында ондор тоолу ороондор тергеелик байрам эдип ӧткӱрет.

2010 јыларда «Ӱргӱлјик полк» («Бессмертный полк») ветерандардыҥ сӱр-јуруктарын тудунып, бу байрамда олорды эзедер јыймыгу ороондо элбеде јайылган.

Байрамныҥ тӱӱкизи

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
СССР-дыҥ Ӱстӱги Совединиҥ Президиумыныҥ 1945 јылда кӱӱк айдыҥ 8-чи кӱнинде чыккан јакааны «9 майды Јеҥӱниҥ байрамы деп јарлаган керегинде»

СССР-дыҥ Ӱстӱги Совединиҥ Президиумыныҥ 1945 јылда кӱӱк айдыҥ 8-чи кӱнинде чыккан јакааны бу кӱнди иштебес байрам кӱн деп јӧптӧгӧн[7].

9 май 1945 јыл[тӱзедер | кодты тӱзедер]

9 майда эртен тура Ӱстӱги Главнокомандующий (И. В. Сталинниҥ) 369 темдектӱ јакарузы чыккан[8]:

ЈАКАРУ
Ӱстӱги Главнокомандующий
Кызыл Черӱ
ле Военно-Морской Флотко

1945 јылда 8 майда Берлинде Ӱстӱги герман командование сӧс јоктоҥ багынганын керелеген актка (о безоговорочной капитуляции германских вооружённых сил) кол салган.

Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда совет калык немец-фашист ӧштӱлерге удура јуулажып, јеҥип чыккан, Германия оодо соктырган.

Кӱндӱлӱ нӧкӧрлӧр, красноармеецтер, краснофлотцы, сержанттар, старшиналар, черӱ ле флоттыҥ офицерлери, генералдар, адмиралдар, маршалдар, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда јеҥӱле уткып турум.

Германияны јеҥгенине учурлай бӱгӱн, 9 майда, Јеҥӱниҥ кӱнинде, 22 саатта орооныстыҥ тӧс калазы Москва Тӧрӧлистиҥ адынаҥ Кызыл Черӱ ле Военно-Морской Флоттыҥ керептери ле частьтарына, јаан јеҥӱге учурлай салют берет, одус артиллерий адыш муҥ јепсел-орудиенеҥ.

Геройлорго ӱргӱлјик мак, Тӧрӧлистиҥ јайымы учун јуу-согуштарда јеҥ јастанып јыгылгандарга! Јеҥӱчил Кызыл Черӱ ле Военно-Морской Флот эзендик болзын!

Ӱстӱги Главнокомандующий Совет Союзтыҥ Маршалы И. Сталин,

1945 јыл 9 май


Ого коштой, бу ла кӱнде СССР-дыҥ Ӱстӱги Совединиҥ Президиумыныҥ 1945 јылда кӱӱк айдыҥ 8-чи кӱнинде "Об учреждении медали «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» дкп јакааны аайынча[8] деп медали чыккан.

Јеҥӱниҥ баштапкы байрам кӱни, 9 майда 1945 јылда, сӱреен јаан салютла божогон. Совет улустыҥ кӧксинде узакка арткан. Германияны јеҥген байрамныҥ учы болуп, 1945 јыла кичӱ изӱ айдыҥ 24-чи кӱнинде Јеҥӱниҥ Парады (Парад Победы) ӧткӧн[8].

1945 јылдаҥ 1964 јылга јетире ӧйдӧ байрамды ӧткӱргени[тӱзедер | кодты тӱзедер]

1945—1947 јылара Јеҥӱниҥ кӱни Иштебес кӱн болгон[5], СССР-дыҥ Ӱстӱги Совединиҥ Президиумыныҥ 1947 јылда јаҥар айда чыккан јакааны аайынча амырабас кӱн эткен: Јеҥӱниҥ кӱниниҥ ордына Јаҥы јылды иштебес кӱн эткен[9]. Јӱк ле 17 јыл ӧткӧн кийнинеҥ Л. И. Брежнев тушта юбилейлик 1965 јылда Јеҥӱниҥ кӱни ойто иштебес кӱн боло берген[10][11].

Эмдиги ӧйдиҥ байрамдык атрибуттары бир ле кӱнде табылбаган. Јууныҥ кийнинде 20 јылга бир ле Јеҥӱниҥ Парады ӧткӱрилген — 1945 јылда кичӱ изӱ айдыҥ 24-чи кӱнинде. 20 јылга байрамдык мероприятиелер салюттап ла ӧдӧтӧн, је бастыра ороон ӧткӧн ӱууныҥ ветерандарыла кожо Јеҥӱниҥ кӱнин темдектейтен, оылу амыраар кӱн эмес те болзо[12].

И. В. Сталин тушта, онойдо ок Хрущёв то тушта байрамныҥ «сценарийи» тӱҥей болгон: тӧс газеттерде байрамдык передовицалар, кӧдӱриҥилӱ эҥирлер, СССР-дыҥ јаан калаларында 30 артиллерий залпту салюттар беретен. Хрущёв Сталинди де, јууныҥ полководецтерин де мактабайтан, Хрущёв олордыҥ кӧп сабазыла ачынышкан[12].

Темдектезе, баштапкы юбилейлик Јеҥӱниҥ кӱни 1955 јылда 9 майда, тегин ле иштеер кӱн болгон, военный парад јок, ороонныҥ калаларында кӧдӱриҥилӱ јуундар ӧткӧн. Концерттер площадьтарда, парктарда албаты байрамдаган. Ого коштой, Москвада, союзный республикалардыҥ Герой калаларында 30 артиллерий залпту салюттар болгон[13].

1958 јылда кейде парадтар СССР-дыҥ тергеелик байрамдарында Кызыл площадь ӱстинде ӧткӱрилбеген[14].

1948 јылдаҥ ала 1964 јылга јетире Јеҥӱниҥ кӱнин окылу темдектебеген[15].

1965 јылдаҥ 1991 јылга јетире байрамды јетиргени[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Совет ӧйдӧ Јеҥӱниҥ кӱнин Кызыл площадьта 9 майды юбилейлик 1965, 1975, 1985 јылдара темдектеген.

Јеҥӱниҥ кӱни учурыла экинчи национал байрам Улу Октябрьдыҥ революциязыныҥ байрамыныҥ ийнинде. Л. И. Брежнев бу байрамды ӧткӱрерине јаҥы ритуалдар кийдирген, олорды эмдиге јеире ӧткӱрип јат[12]:

  • Военный парад Кызыл площадьта, Кремлёвский дворец съездовто кӧдӱриҥилӱ јуун;
  • Јеҥӱниҥ кӱни ойто ло иштебес амыраар кӱн.

1965 јылда 9 майда экинчи парад ӧткӧн, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууга учурлалган[14].

Оноҥ ло бери байрамды там ла текши эдип байрамдап баштаган. 1967 јылда Јеҥӱниҥ кӱнинде Л. И. Брежнев Ады јарталбаган јуучылдыҥ мемориал комплексин ачарда бойы келип турушкан. 1975 јылда 9 майда юбилейлик мероприятиелерде Ленин Мавзолеине ле Ады јарталбаган јуучылдыҥ мемориал комплексине (35 минут) веноктор салынат, 13:00 саатта Москваныҥ јииттериниҥ торжественный манифестациязы Кызыл площадьта[16] (45 минут), 15:00 саатта байрамдык приём, 18:50 тымыктыҥ минуды (минута молчания), 21:00 саатта байрамдык салют[12].

Алтанынчы јылдардаҥ ала јуучыл парадтарды 9 майда СССР-дыҥ кӧп калаларында ӧткӱрип баштаган. Бу кӱнде јуучыл частьтар ла военный училищелер маршла базып, јуучыл мемориалдарга божогон солдаттардыҥ кереестерине митингтер ӧткӱрип, чечектер салат[12].

1985 јыла 9 майда ӱчинчи парад (Јеҥӱниҥ 40 јылдыгына)[15]. 1990 јылда 9 майда тӧртинчи парад болгон. Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ военный техниказы парадта турушкан[15].

Байрам эмдиги ӧйдӧ Россияда[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кызыл площадьта Јеҥӱниҥ Кӱни, 2010 јыл

СССР јоголгон кийнинде јуучыл парадтар 9 майда Кызыл площадьта юбилейлик 1995 јылга јетире ӧткӱрилбеген. Ол тушта Москвада эки парад: Кызыл площадьта (јойу стройдо) ло Поклонный кырда (јуучылдар ла техника турушкан). Оноҥ бери Кызыл площадьта парадтар јылдыҥ ла ӧдӧтӧн, је баштапкы јылдарда јуучыл техника јок.

9 май — Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ божогон кӱни, Россияныҥ јуучыл магыныҥ ла учурлу датазыныҥ бирӱзи[17].

1997 јылдаҥ ала ороонныҥ башкараачылары Мавзолейге парадты кӧрӧргӧ чыкпайт, и стали делать это с сооружаемых перед Мавзолейдиҥ алдында јазалган тепкиштерде турат.

2005 јылдаҥ ала Ленинниҥ Мавзолейи парадтар ӧйинде фанераларла јажырылатан. Бу јылда Москвада парадка ӧскӧ ороондордыҥ јамылу айылчылары келген, США-ныҥ президенти Джордж Буш, Францияныҥ президенти Жак Ширак, КНР председатели Ху Цзиньтао, Италияныҥ премьер-министр Сильвио Берлускони, онойдо ок Германияныҥ канцлеры Герхард Шрёдер.

2006 јылда Россия Федерация президентиниҥ јакааныла Јуучыл мактыҥ калазы («Город воинской славы») деп кӱндӱлӱ ат адаары тургузылган.

2007 јылда байрам тушта георгиевский лентлар таркаган, калыктыҥ бирлигиниҥ темдеги, байрамныҥ, ветерандарга эзем ле тоомјызын јетиргени[18].

2008 јылдаҥ ала Кызыл площадьта 9 майа 2008 јылда парадта јуучыл техника, ол тоодо ВВС РФ туружып баштаган.

Москвада парадта 2010 јылда антигитлеровский коалицияныҥ турчылары Франция, Англия, США-ла Польшанаҥ Россияныҥ союзник-ороондоры турушкан. Россияда Јеҥӱниҥ парады бу јылда 72 калада ӧткӱрилген.

Москвада Јеҥӱниҥ Парады, 2016 јыл.

Байрамдык Јеҥӱниҥ кӱнине учурлалган шествиелер бастыра Герой каалаларда ӧткӱрилген, военный округтарда, Россия ла СНГ-ныҥ јаан калаларында ӧткӧн. Бу кӱнде јаҥжыккан аайынча Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ фронтовиктери кереестерге венок, чечек салган, байрамдык салют.

2012 јылда Том-Турада баштапкы катап Ӱргӱлјик полк деп акция («Бессмертный полк») ӧткӧн, мында акцияныҥ туружаачылары колоннала ада-ӧбӧкӧзиниҥ портрет-јуруктарын тудунганча ӧткӧн: эне-ада, тааддалар[19]. 2013 јылдаҥ ала, бу традиция бастыра Россияга таркаган, кожылган калалар ла ороондордыҥ тоозы кӧптӧйт[20]. 2015 јылда акция 12 миллион кижи јууган[21]. Јаҥыс Москвада акция 500 муҥ туружаачы јууган[22], Россия президенти В. В. Путин база турушкан[23].

Москвда Јеҥӱниҥ кӱни[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • Парад Поклонный кырда 9 май 1995 јыл — Јеҥӱниҥ 50 јылдыгы. Поклонный кырда мемориал комплекс ле маршал Г. К. Жуковко кереес Манежный площадьта (Москвада) тургузылган. Парадта јойу ветерандар Кызыл площадьта, јуучыл техника Поклонный кырда.
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2000 јыл — Јеҥӱниҥ 55 јылдыгы. Ветерандардыҥ калганчы јойу парады Кызыл площадьта ӧткӧн.
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2005 јыл — Јеҥӱниҥ 60 јылдыгы. Парад эки бӧлӱктеҥ турган: тӱӱкилик ле эмдиги ӧйдиҥ. Парадта 2600 ветеран «полуторка» кӧӧлӱктерде маҥтадып ӧткӧн. «Георгиевская ленточка» деп акция башталган.
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2000 јыл — Јеҥӱниҥ 63 јылдыгы. Эмдиги Россияныҥ тӱӱкизинде Кызыл площадьта баштапкы катап уур военный техника чыккан[24].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2009 јыл — Јеҥӱниҥ 64 јылдыгы[25][26].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2010 јыл — Јеҥӱниҥ 65 јылдыгы. Парадта Россияныҥ Јуучыл Ийделериниҥ 11 335 военнослужащийи турушкан, 13 ӧскӧ ороон, 161 единица јуучыл техника, 127 самолёт ло вертолёт[27].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2011 јыл — Јеҥӱниҥ 66 јылдыгы. ВС РФ личный составы, 106 единица бронетехника турушкан[28].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2012 јыл — Јеҥӱниҥ 67 јылдыгы. Прадта 14 муҥ военнослужащий, военны техника а самолёттор[29].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2013 јыл — Јеҥӱниҥ 68 јылдыгы. Кӧдӱриҥилӱ шествиеде 11 муҥ военнослужащий, кӧп јуучыл техника, 68 самолёт ло вертолёт турушкан[30].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2014 јыл — Јеҥӱниҥ 69 јылдыгы. Бастыра военный парадта 11 муҥ военнослужащий, 151 единица военный техника, 69 самолёт ло вертолёт[31].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2015 јыл — Јеҥӱниҥ 70 јылдыгы. Кызыл площадьта 15 муҥнаҥ артык военнослужащий, 194 единица сухопутный военный техника, ого коштой јаҥы танк «Т-14», 143 самолёт ло вертолёт[32].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2016 јыл — Јеҥӱниҥ 71 јылдыгы. Парадта 10 муҥ кире кижи ле 130 единица боевой техника[33].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2017 јыл — Јеҥӱниҥ 72 јылдыгы. Парадта 10 муҥ кижи ле 114 единица техника, ол тоодо бронеавтомобиль «Тайфун-К» ла «Тайфун-М»[34].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2018 јыл — Јеҥӱниҥ 73 јылдыгы. Кызыл площадьта парадта 13 муҥ кижи ле 150 образец военный техника. Кейде 75 самолёт ло вертолёт. Боевая машина «Терминатор (БМПТ)», роботтор «Уран-9», беспилотниктер «Катран» ле «Корсар (БПЛА)»[35].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2019 јыл — Јеҥӱниҥ 74 јылдыгы. Парадта 13 муҥ кижии 130 единица боевой техника. Техникалык јаҥы автомобильдер Aurus, јаҥы автоматтар АК-12, кейде Парадты ай-кӱн ӱрелгениле токтоткон[36].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2020 јыл — Јеҥӱниҥ 75 јылдыгы. 9 майда эпидемия COVID-19 учун, јӱк ле кейде учуш парад ӧткӧн. Кичӱ изӱ айдыҥ 24 кӱнинде парадта 14 муҥ военнослужащий, 200 единица военный техника, 75 самолёт ло вертолёт[37].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2021 јыл — Јеҥӱниҥ 76 јылдыгы. е Москвада парадта 12 муҥ солдат ла офицер, 191 боевой машина, 76 самолёт ло вертолёт[38].
  • Кызыл площадьта парад 9 май 2022 јыл — Јеҥӱниҥ 77 јылдыгы. Парадта Кызыл площадьта 11 муҥ военнослужащий ле 131 единица эмдиги јуучыл јепсел[39].

Алтай Республикада Јеҥӱниҥ кӱни

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Бастыра Алтай Республика 9 майда кӧдӱриҥилӱ парадка Јеҥӱниҥ кӱнине учурлай чыгат.

Јаҥжыккан аайынча бу кӱнде легкоатлетический јӱгӱриш ашталат. Оноҥ «Бессмертный полк» шествиеге јуулып чыгат. Мемориал «Парк Победы» комплексте парадта силовой структуралар туружат ведомстволор, кадеттер, ӱренчиктердиҥ Россий кыймыгузы.

Парадта военный техника Централ военный округтыҥ. Кӧӧлӱк ГАЗ-49, јуучыл машина реактивный артиллерияныҥ БМ-13, озогы «Катюша» ла ӧскӧ дӧ эмдиги ӧйдиҥ военный техниказы. Митингти јаантайын Алтай Республиканыҥ башкараачызы ачат.

Мемориал комплекс «Парк Победыда» тематикалык выставкалар, ондо балдардыҥ јуруктары болот, архивтиҥ документтери, јуу ӧйиниҥ фотографиялары.

Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ ветерандарын кӧдӱриҥилӱ айалгада уткыйдылар.

  • Јеҥӱниҥ кӱни, 2022

    Јеҥӱниҥ кӱни, 2022

  • Јеҥӱниҥ кӱни, 2018

    Јеҥӱниҥ кӱни, 2018

  • Јеҥӱниҥ кӱни, 2018

    Јеҥӱниҥ кӱни, 2018

  • Јеҥӱниҥ кӱни, 2018

    Јеҥӱниҥ кӱни, 2018

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • Кызыл площадьта Москвада Јеҥӱниҥ 70 юбилейлик јылдыгына кейде парад

    Кызыл площадьта Москвада Јеҥӱниҥ 70 юбилейлик јылдыгына кейде парад

  • Јеҥӱниҥ парады 2015 јыл

    Јеҥӱниҥ парады 2015 јыл

  • Санкт-Петербургта Дворцовый площадьта Јеҥӱниҥ парады, 2014 јыл

    Санкт-Петербургта Дворцовый площадьта Јеҥӱниҥ парады, 2014 јыл

  • Москваны мааныларла Јеҥӱниҥ кӱнине јаранддырганы, 9 май 2021 јыл

    Москваны мааныларла Јеҥӱниҥ кӱнине јаранддырганы, 9 май 2021 јыл

Јеҥӱниҥ кӱнине учурлаган кайралдар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

СССР[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Орден «Победа» «Јеҥӱ» деп орден
Медаль «За взятие Берлина» «Берлинди колго алганы учун» медаль
Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» «Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Германияны јеҥген учун 1941—1945 јј.» медаль
Юбилейная медаль «Двадцать лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 јј.» «Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ јирме јылдыгына 1941—1945 јј.» юбилейлик медаль
Order of Glory Ribbon Bar.png «Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 25 јылдыгына» тӧшкӧ тагар темдек
Юбилейная медаль «Тридцать лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» "«Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ одус јылдыгына 1941—1945 јј.» юбилейлик медаль
Юбилейная медаль «Сорок лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» «Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ тртӧн јылдыгына 1941—1945 јј.» юбилейлик медаль

Јеҥӱниҥ кӱни культурада

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кӱӱде[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Телевидениеде[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • «Салют победы» (СССР-дыҥ Тӧс телевидениезиниҥ 7 концертный программазы (реж. Виктор Черкасов), 1983—1985)
  • «9 май. Личное отношение» (телеальманах, 2008—2010)

Кинодо[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • Јеҥӱни кӱни (документал кино Сергей Лозницаныҥ, 2018)

Филателияа[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • Почтаныҥ марказы бичиктӱ «Јеҥӱниҥ байрамы». СССР, 1945 јыл  (ЦФА [АО «Марка»] № 962)

    Почтаныҥ марказы бичиктӱ «Јеҥӱниҥ байрамы». СССР, 1945 јыл  (ЦФА [АО «Марка»] № 962)

  • Почтаныҥ марказы Бистиҥ јеҥӱбис эзендик болзын!. СССР, 1945 јыл

    Почтаныҥ марказы Бистиҥ јеҥӱбис эзендик болзын!. СССР, 1945 јыл

  • Јеҥӱниҥ 55 јылдыгына юбилейлик почтовый марка. Россия, 2000 јыл

    Јеҥӱниҥ 55 јылдыгына юбилейлик почтовый марка. Россия, 2000 јыл

  • Јеҥӱниҥ 65 јылдыгына Почтовый блок. Азербайджан, 2010

    Јеҥӱниҥ 65 јылдыгына Почтовый блок. Азербайджан, 2010

  • Јеҥӱниҥ 60 јылдыгына юбилейлик почтовый марка. Украина, 2005 јыл

    Јеҥӱниҥ 60 јылдыгына юбилейлик почтовый марка. Украина, 2005 јыл

  • СССР-дыҥ почтазыныҥ марказы, 1985 јыл.

    СССР-дыҥ почтазыныҥ марказы, 1985 јыл.

  • 2015 јылдыҥ марказы, Беларусь

    2015 јылдыҥ марказы, Беларусь

  • Јеҥӱниҥ 70 јылыгына юбилейлик марка (2015 јыл), Армения

    Јеҥӱниҥ 70 јылыгына юбилейлик марка (2015 јыл), Армения

Литература

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Онойдо ок кӧр

[тӱзедер | кодты тӱзедер]


Ајарулар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  1. ↑ Парламент Израиля утвердил празднование Дня Победы 9 мая Архивная копия от 29 тулаан ай 2018 на Wayback Machine // РИА Новости
  2. ↑ ТАСС, 8 мая 2023. Президент Словакии отметила роль Красной армии в освобождении Восточной Европы. День Победы над фашизмом является в стране государственным праздником и отмечается 8 мая
  3. ↑ Национальные праздники Туркмении
  4. ↑ В Туркменистане утверждён новый перечень праздничных и памятных дат Архивная копия от 6 чаган ай 2018 на Wayback Machine
  5. ↑ 1 2 Указ Президиума Верховного Совета СССР от 8 мая 1945 г. «Об объявлении 9 мая праздником победы». Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 11 кӱни, 2020. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 17 кӱни, 2019 јыл.
  6. ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР от 26 апреля 1965 г. «Об объявлении 9 мая нерабочим днём». Дата обращения: куран айдыҥ 21 кӱни, 2017. Архивировано куран айдыҥ 21 кӱни, 2017 јыл.
  7. ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР от 8 мая 1945 г. «Об объявлении 9 мая праздником победы». Дата обращения: кандык айдыҥ 10 кӱни, 2015. Архивировано чаган айдыҥ 18 кӱни, 2012 јыл.
  8. ↑ 1 2 3 Татьяна Воронцова. Юбилеи Победы Архивная копия от 21 кӱӱк ай 2015 на Wayback Machine // Проект «Уроки истории. XX век», 26 мая 2009 г.
  9. ↑ 70-летие Великой Победы Архивная копия от 20 кӱӱк ай 2018 на Wayback Machine // Гарант. РУ, информационно-правовой портал
  10. ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР от 26 апреля 1965 г. № 3478-VI «Об объявлении 9 мая нерабочим днём». Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 7 кӱни, 2016. Архивировано кӱчӱрген айдыҥ 23 кӱни, 2015 јыл.
  11. ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР от 26 апреля 1965 г. № 3479-VI «О признании утратившей силу статьи 1 Указа Президиума Верховного Совета СССР от 23 декабря 1947 г.». Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 16 кӱни, 2015. Архивировано кӱӱк айдыҥ 22 кӱни, 2015 јыл.
  12. ↑ 1 2 3 4 5 Денис Бабиченко. Эти дни Победы. Итоги, № 19/465 (10 кӱӱк ай 2005). Дата обращения: тулаан айдыҥ 17 кӱни, 2011. Архивировано јаҥар айдыҥ 19 кӱни, 2019 јыл.
  13. ↑ «Этот День Победы»: когда 9 мая стало выходным и как отмечали праздник в СССР и России Архивная копия от 7 кӱӱк ай 2015 на Wayback Machine, страница 2 // ТАСС.
  14. ↑ 1 2 История парадов Победы на Красной площади — Биографии и справки — ТАСС. Дата обращения: чаган айдыҥ 8 кӱни, 2021. Архивировано чаган айдыҥ 10 кӱни, 2021 јыл.
  15. ↑ 1 2 3 История парадов Победы на Красной площади — Биографии и справки — ТАСС. Дата обращения: чаган айдыҥ 8 кӱни, 2021. Архивировано чаган айдыҥ 10 кӱни, 2021 јыл.
  16. ↑ «Этот День Победы»: когда 9 мая стало выходным и как отмечали праздник в СССР и России — ТАСС. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 13 кӱни, 2021. Архивировано кӱӱк айдыҥ 13 кӱни, 2021 јыл.
  17. ↑ Федеральный закон от 13 марта 1995 г. № 32-ФЗ «О днях воинской славы и памятных датах России» (орус.). Kremlin.ru. Дата обращения: кочкор айдыҥ 9 кӱни, 2022. Архивировано кӱчӱрген айдыҥ 26 кӱни, 2021 јыл.
  18. ↑ "Георгиевская ленточка": история акции. РИА Новости (20070424T1254). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 9 кӱни, 2024.
  19. ↑ Бессмертный полк. Дата обращения: кандык айдыҥ 10 кӱни, 2015. Архивировано кандык айдыҥ 16 кӱни, 2015 јыл.
  20. ↑ Акция «Бессмертный полк» пройдёт 9 мая в 800 городах 12 стран мира Архивная копия от 6 кандык ай 2015 на Wayback Machine // «РИА Новости», 2 апреля 2015 г.
  21. ↑ В шествии «Бессмертного полка» участвовали 12 миллионов россиян Архивная копия от 11 кӱӱк ай 2015 на Wayback Machine // РИА Новости, 9 мая 2015 г.
  22. ↑ Что увидел и чего не увидел Запад в День Победы Архивная копия от 15 кӱӱк ай 2015 на Wayback Machine // РИА Новости, 12 мая 2015 г.
  23. ↑ Путин с портретом отца-фронтовика присоединился к шествию «Бессмертного полка» Архивная копия от 11 кӱӱк ай 2015 на Wayback Machine // ТАСС, 9 мая.
  24. ↑ Военный парад в честь 63-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  25. ↑ Военный парад на Красной площади. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  26. ↑ Военный парад на Красной площади. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  27. ↑ На Красной площади состоялся парад в честь 65-й годовщины Великой Победы. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  28. ↑ Военный парад на Красной площади. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  29. ↑ Военный парад в честь 67-й годовщины Великой Победы. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  30. ↑ Военный парад в честь 68-й годовщины Великой Победы. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  31. ↑ Парад Победы на Красной площади. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  32. ↑ Парад в честь 70-летия Великой Победы. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  33. ↑ Военный парад на Красной площади. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  34. ↑ Военный парад на Красной площади. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  35. ↑ Военный парад на Красной площади. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022 јыл.
  36. ↑ Парад Победы — 2019. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кӱӱк айдыҥ 9 кӱни, 2021 јыл.
  37. ↑ Парад в честь 75-летия Великой Победы. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано кандык айдыҥ 8 кӱни, 2022 јыл.
  38. ↑ Чем запомнился Парад Победы 2021 года. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2022. Архивировано јаҥар айдыҥ 31 кӱни, 2021 јыл.
  39. ↑ Парад военной техники и авиации 9 мая // www.kp.ru. — 2022. Архивировано 10 кӱӱк ай 2022 года.

Тайантылар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Алган јери - "https://alt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Јеҥӱниҥ_кӱни&oldid=400071"