Партизан ла подпольщиктердиҥ кӱни

Партизан ла подпольщиктердиҥ кӱни
Партизан ла подпольщиктердиҥ кӱни
	; «Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ партизанына» медаль
Окылу	тергеелик
Jöптöлгöн	2010 јыл
Темдектелет	Россия
Öйи	куран айдыҥ 29-чи кӱнинде
Jыргал	јылдыҥ ла
	Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Партизан ла подпольщиктердиҥ кӱни (орус. День партизан и подпольщиков) — Россияда эземниҥ кӱни, 2010 јылдаҥ ала кичӱ изӱ айдыҥ 29-чи кӱнинде темдектелет. 2009 јылдыҥ тулаан айында Тергеелик дума тургузылган «Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда 1941—1945 јылдарда партизандар ла подпольщиктердиҥ ӧштӱниҥ тылында јалтанбай фашисттерле јуулажып, совет албатыныҥ јеҥӱзине јаан болужын јетирген учун». Россия Федерацияныҥ Соведи кандык айдыҥ 1-чи кӱнинде јасакты јӧптӧгӧн^[1], 2009 јылда кандык айдыҥ 11-чи кӱнинде президент Дмитрий Медведев јасакты јӧптӧгӧн^[2]^[3].

Партизан ла подпольщиктердиҥ кӱнин јӧптӧгӧни тылда бойыныҥ јӱрӱмин карамдабай тӱни-тӱжи иштеген улуска тоогонын јетиргени, олордыҥ шылтузында 1945 јылда Тӧрӧлис јайымдалган.

Тӱӱкизи

1941 јылда кичӱ изӱ айдыҥ 29-чи кӱнинде СССР-дыҥ Совнаркомыныҥ Директивазы ла ЦК ВКП(б) партия, профсоюз ла комсомол биригӱлери тылда немецтерле јуулажар, диверсия эдер партизан отрядтар тӧзӧӧр деп чыгарган. Анайып, бу кӱн партизан ла подпольщиктердиҥ кӱни деп чотолот^[4]. Россияда јаҥы эземниҥ кӱнин тургузары керегинде Брянск областыҥ јасакчылары сурак тургускан. 1941 јылда Брянск область ла Беларуська немецтер јуу јаҥы ла башталарда табарган. Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Брянщина партизан кыймыгуныҥ база бир тӧс јери болгон. Ӧштӱниҥ тылында, бир миллионноҥ кӧп партизандар јуулашкан — эр ле ӱй улус, јажы јеткелек балдар.

СССР-дыҥ тергеелик кайралдарыла Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда јуучыл јалтанбазы ла нерелӱ кереги, бойына килебей јуулашкан учун 311 муҥ партизан кайралдаткан, 248 кижиге Советский Союзтыҥ Геройы деп нерелӱ ат берилген.

Совет партизандар Белорусс ССР јеринде, 1943 јыл
«Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ партизанына» деп медальла јурттыҥ абызын кайралдап јатканы

Байрамныҥ ӧдӧри

Россияда бу кӱнде кӧп эземниҥ мероприятиелери ӧдӧт, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда божогон јуучылдардыҥ кереезине ле ӧскӧ дӧ мемориалдарга чечектер салат. Онойдо ок тирӱ арткан ӧштӱниҥ тылында јуулашкан ветерандарды, партизандар ла подпольщиктерди уткыйт^[5].

Бастыра Россияда ветерандарла туштыжулар, тематикалык выставкалар, концерттер ӧткӱрип ле партизандардыҥ кыймыгузы керегинде документал кинолор кӧргӱзилет^[5].

Ӱредӱлик заведениелерде јалтанбастыҥ урокторын, тематикалык јетирӱлер, тӱӱкичилер ле билимчилерле туштажулар ӧткӱрилет.

Элбек јетирӱлерде партизандар ла подпольщиктердиҥ јалтанбазы керегинде бичилет. Мероприятиелердиҥ тӧс амадузы — јууныҥ геройлорына тоогонын јетирери ле тӱӱкилик эземди корыыры.