Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамы
| Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамы | |
|---|---|
![окылу логотип[1]](/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%9B%D0%BE%D0%B3%D0%BE_80_%D0%BB%D0%B5%D1%82_%D0%9F%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D1%8B.jpg) окылу логотип[1] | |
| Датазы | 2024—2025 јылдар |
| Јери |
 Россия |
| Сайт | may9.ru |
Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамы (2025) (орус. Празднование 80-летия Победы в Великой Отечественной войне) — Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгына учурлалган Россия ла гран-кыйу ары јанында ӧткӱрилетен јаан масштабту программа. 2024—2025 јылдарда ӧдӧтӧн 170 мероприятие[2].
Ӧткӱрерин белетеер керек-јарактар
Россия президенти Владимир Путин 2023 јылда јаан изӱ айдыҥ 31 кӱнинде јакаанга кол салган. Јакаан Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамын (2025 белетеери ле ӧткӱреи керегинде болгон. Башкару ла «Победа» оргкомитетке ӧткӱрер керек-јарактардыҥ планын белетеп, учурлу јуу-согуштар аайынча, ӧскӧ ороондордыҥ башкараачылары туружар мероприятиелерди белетеер јакылта берилген. МИД РФ байрам ӧткӱреринде политико-дипломатиялык болуш јетирер, федерал ла регионал органдар байрамга шылтай ветерандарга болуш эдер, јуучылдардыҥ сӧӧктӧрин јазаар[3].
2023 јылда куран айда президент Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамын ӧткӱрери аайынча Оргкомитет тӧзӧӧри керегинде јакаан чыгарган[4].
2024 јылда кӱӱк айдыҥ 18-чи кӱнинде РФ башкарузы Јеҥӱниҥ 80 јылдыгын ӧткӱрер планды јӧптӧгӧн[5].
2024 јылда кӱчӱрген айдыҥ 19 кӱнинде актёр ло элјондык ишчи Машков Москвада Јеҥӱниҥ музейинде окылу логотип кӧргӱскен.
«1942 јылда кӱчӱрген айдыҥ 19-чы кӱнинде, 82 јыл кайра, јети саат эртен тура артиллерияныҥ оды ла „Катюшаныҥ“ (јепселдиҥ чолозы) адыжыла Кызыл Черӱ «Уран» операцияны баштаган (1942–1943). Бу операция Сталинградтыҥ алдында немец черӱлерди оодо согуп баштаган, бу Ада-Тӧрӧл учун Улу јуу јеҥӱге сыныкканы болгон.
Аҥылу текст (орус.)[кӧргӱзерјажырар]«19 ноября 1942 года, 82 года назад, в семь утра огнём артиллерии и залпами „Катюш“ Красная Армия начала операцию „Уран“. Операция положила начало разгрома немецких войск в битве под Сталинградом, это был переломный момент Великой Отечественной войны»— презентацияда Владимир Машков[6].
Логотипте Евгений Вучетичтиҥ «Родина-мать зовёт!» деп скульптуразы болгон, ол Волгоградта Мамаев курганда «Героям Сталинградской битвы» деп памятник-ансамбльдыҥ тӧс јеринде турган[7].
Программазы
Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамын белетеп ӧткӱрер планында 171 мероприятие тургузылган. Ол тоодо јаҥжыккан бастырароссийский акциялар:
- «Эземниҥ ӱспекчини» (Свеча памяти)
- «Георгиевский ленточка»,
- «Јеҥӱниҥ кычырыштары» (Чтения Победы),
- «Јеҥӱ ончобыска јаба» (Победа одна на всех),
- «Эмчилик полк» (Медицинский полк),
- «Эземниҥ поезди» (Поезд Памяти).
Онойдо ок концерттер, театрал кӧрӱлер ле оноҥ до ӧскӧ мероприятиелер.
Акцияоар бастыра Россия ичинде ӧткӱрилет[9].
Керек-јарактарды ӧткӱрерге волонтер ло ветеран биригӱлер туружат: «Волонтеры Победы», Федеральное агентство по делам молодёжи (Росмолодежь), «Движение Первых», Российское общество «Знание» ле о.ӧ. 2025 јыл туркунына олор балдарга, јииттерге просветительский акциялар ла керек-јарактар ӧткӱрер[10].
Гран ары јанынаҥ айылчылар
Москвга Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамыныҥ парадына 20-неҥ артык ороондордыҥ башкараачылары келер[11]. Окылу кычырула келер:
Словакия — ороонныҥ премьер-министры Роберт Фицо 2024 јылда кӱчӱрген айдыҥ 27-чи кӱнинде Владимир Путиннеҥ Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамына окылу кычыру алганын айткан, что принял официальное приглашение на празднование 80-летия Победы в Великой Отечественной войне[12].
Сербия — ороонныҥ президенти Александр Вучич Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамына Москва јаар келерин айткан[13].
Индонезия — ороонныҥ президенти Прабово Субианто Москвада Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамына келер[14] о.ӧ. окылу јамылулар.
Оскӧ ороондордоҥ келген айылчылардыҥ тизимин Јеҥӱниҥ парадыныҥ айылчылары (2025) деп статьянаҥ кӧр.
Гран ары јанында байрамдаш
Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгыныҥ байрамын СНГ-да элбеде темдектеери белетелет. РФ президенти Совет глав правительств СНГ јууныныҥ туружаачыларына эткен видеобаштануда 2023 јылдыҥ јаҥар айында айткан,
Россия «кожо ӧткӧн тӱӱкилик јолдо сурактар аайынча чындык эземди корулаары, нацизмди макка чыгарып ла тӱӱкини јабарлаганына удурлажарын уулалтар».
Аҥылу текст (орус.)[кӧргӱзерјажырар]Россия «нацелена на продолжение самого тесного взаимодействия по вопросам сохранения памяти о нашем общем прошлом, борьбы с попытками фальсификации истории и героизации нацизма»— Новости[15]
.
РФ башкарузыныҥ јааны Михаил Мишустин айтканыла калыктар ортодо «Бессмертный полк» деп кыймыгу[16] јаан учурлу, оныҥ адынаҥ ӧткӱрилип турган акциялар ла керек-јарактар аҥылу јерде турат.
Юбилейлик јылда јуучыл мӧҥкӱсалгыштар јазаары темдектелген, ол тоодо гран ары јанында[17].
Алтай Республикада байрам ӧдӧри
«Јууныҥ ветерандарыныҥ тул арткан ӱйлери, тылдыҥ ишчилери, јуу ӧйиниҥ балдарына улай болуш јетирер керек. Коллегаларды олорго јалакай болзын деп сурайдым. СВО туружаачыларына, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ јуучылдарыныҥ керегин улалтып тургандарга ла олордыҥ билелерине, аҥылу ајаруны эдер керек — Турчак[18].
Аҥылу текст (орус.)[кӧргӱзерјажырар]Под нашим постоянным патронажем должны быть вдовы ветеранов войны, труженики тыла, дети войны. Прошу коллег чутко реагировать на их запросы и обращения. Отдельное внимание – участникам специальной военной операции, продолжателям дела Героев Великой Отечественной и их семьям»— Турчак[18].
Региондо (2025 јыл) Ада-Тӧрӧл учун Улу јуунныҥ алты туружаачызы арткан. Олорго јаан сый берилер[18].
Алтай Республиканыҥ Башкарузыныҥ № 11-р 2023 јылда чаган айдыҥ 23-чи кӱнинде чыккан јакааны аайынча Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ 80 јылдыгына учурлап, Электронная книга памяти «Участники Великой Отечественной войны Горного Алтая» белетеп чыгарылган.
Алтай Республиканыҥ тергеелик архивинде бар документтерине тайанып ӧткӱрилген иш: именной тизимдер, мобилизованный улустыҥ алфавит аайынча тизимдери, суру јок калган, божогон военнослужащийлердиҥ, похоронкалар, медкомиссиялардыҥ бичиктери, онойдо ок дыҥ Ойрот/Горно-Алтайской автоном областьтыҥ Военный комиссариаттары ӧскӧ военный комиссариаттарла бичишкени.
Проект јаҥыс ла Ада-Тӧрӧл учун Улу јуу ӧйинде Алтай Республиканаҥ барган јуучылдардыҥ эземин артырар эмес, онойдо ок ол ӧйдӧ корогон Кызыл Черӱниҥ суру јок калган солдат ла офицерлериниҥ ады-јолдорын јартаары болуп јат.
Алтай Республиканыҥ Эземниҥ электрон бичиги Интернет-ресурстыҥ јаҥы формадында тургузылган, мында бичимелдер улай ла кӧптӧп јаҥырып турар. Алтай Республиканыҥ эл-јоны бойы ла ого кирип јаҥы информацияны, сканер эткен документтерди ого кожор аргалу[19].
«Мактыҥ мемориалы», Горно-Алтайск
Мемориал комплекс «Јеҥӱниҥ паркы», Горно-Алтайск
«Мактыҥ мемориалы», Горно-Алтайск
Электрон бичик Алтай Республикада эземниҥ бичигин Историко-архивного путеводителя по Горному Алтаю деп сайтта бу ссылкала табар bd.visit-altairepublic.ru/elektronna...
Ада-Тӧрӧл учун Улу јуу керегинде кепке базылган чыгармаларда «Эземниҥ бичигине» («Книга Памяти») тайанып, «Именные списки граждан, басмада чыгарылып, тургузылган, оны бу ссылкала табар арга бар bd.visit-altairepublic.ru/bd-nakhody... Онойдо ок проектте Эземниҥ Бичигине тайанып, база данных «Именные списки граждан чыгарылган, оны бу ссылкала табар bd.visit-altairepublic.ru/bd-nakhody...
Парламентте, Эл Курултайда, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ 80 јылдыгына байрамды канайда белетеп ӧткӱрерин јӧптӧгӧн[20]
Јыл туркунына Учурлу кӱндерде Јуучыл мактыҥ кӱндерине учурлалган мероприятиелер болот.
Библиотекаларда Ада-Тӧрӧл учун Улу јуу ӧйинде совет албатыга учурлалган мероприятиелердиҥ циклы ӧдӧт.
Јылдыҥ ла «Јеҥӱниҥҥ Паркы» Мемориал комплексте 9 майдыҥ алдында фронтовиктердиҥ фотографиялары «Стена Памятиде» тургузылат. Ондо 2000 артык јерлештер керегинде материалдар тургузылат. «Стена Памятиге» фотолорды улай ла толтырат[21].
Јаҥжыккан аайынча кӱӱк айдыҥ 9-чы кӱнинде Јеҥӱниҥ Парады ӧдӧт, ондо ичбойында керектердиҥ министерствозыныҥ, ФСБ погрануправлениениҥ, Росгвардияныҥ, МЧС ишчилери, кадеттер, юнармеецтер, зональный военно-патриотикалык таскадарыныҥ тӧс јериниҥ ле допризывный белетештиҥ курсанттары туружат.
АР-дыҥ тергеелик оркестры Јеҥӱниҥ Паркында ойноп ло јаан хор митингте кожоҥдоор. Јеҥӱниҥ кӱнине учурлалган конерт тӧс тепсеҥде эјирде ӧдӱп, байрам божоор.
Јеҥӱниҥ кӱниниҥ 80 јылдыгына учурлалган Эземниҥ темдектерин берери
Россия президентиниҥ јакааны аайынча «Ада-Тӧрӧл учун улу јууда Јеҥӱниҥ 80 јылдыгына 1941—1945 јј.» деп юбилейлик медаль чыгарылган.
Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачыларына тӧлмирлер
2025 јылда чаган айдыҥ 15-чи кӱнинде «Јеҥӱ» деп оргкомитеттиҥ јуунында Россия президенти Владимир Путин јакаанга кол салынганын јарлаган, бир катап тӧлӧӧр 80 муҥ акчаны бастыра Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ Ветерандарына, олордыҥ тул арткан ӱйлерине, јажы јетпес тушта концлагерьлерде болгондорго тӧлӧӧри. Тылда иштегендер, блокадада болгон Ленинградтыҥ эл-јоны, концлагерьлерде олјодо болгондор, коруланар эдимдерди туткандар ла ПВО талайда ла авиабаза объекттерде иштегендер 55 муҥ салковойды Јеҥӱниҥ 80 јылдыгына учурлай алар[22].
Онойдо ок кӧр
- Ады jарталбаган солдаттыҥ кÿни
- Ада-Тӧрӧлдиҥ геройлорыныҥ кӱни
- Горно-Алтайскта Јеҥӱниҥ паркы
- Јеҥӱниҥ кӱни (кожоҥ)
- Јеҥӱниҥ кӱни
- Јеҥӱниҥ парадыныҥ айылчылары (2025)
- Јуучыл мактыҥ калазы
- Карыкчалдыҥ ла эземниҥ кӱни
- Ленинград курчуунаҥ јайымдалган кӱн
- Мӧҥкӱлик полк
- Советский Союзтыҥ Геройы
- Советский Союзтыҥ Геройлорыныҥ тизими (Алтай Республика)
- Гвардейский лента
- Георгиевский лента
- Јеҥӱниҥ ӧйи
Амыр керегинде јӧптӧжӱ
Россия президенти Владимир Путин 2025 јылда кандык айдыҥ 28-чи кӱнинде Јеҥӱниҥ кӱниниҥ 80 јылдыгына учурлай амырдыҥ јӧптӧжӱзин јарлаган. Россияныҥ Черӱзи јуучыл керектерди 00:00 мск саадынаҥ ала кӱӱк айдыҥ 7-чи кӱнинеҥ ала кӱӱк айдыҥ 8-чи кӱнине јетире, 00:00 саат кӱӱк айдыҥ 10-чы ла 11-чи кӱндеринде јетире токтодор[23].
Ајарулар
- ↑ Brandbook_Pobeda.pdf / Облако Mail
- ↑ Правительство утвердило план мероприятий по подготовке и проведению празднования 80-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне 1941–1945 годов (орус.). government.ru (18 кӱӱк ай 2024). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 19 кӱни, 2024.
- ↑ Путин подписал указ о создании оргкомитета по подготовке празднования 80-летия Победы. Ведомости (9 куран ай 2023). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 19 кӱни, 2024.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 09.08.2023 № 602 ∙ Официальное опубликование правовых актов (орус.). publication.pravo.gov.ru (9 куран ай 2023). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 19 кӱни, 2024.
- ↑ Распоряжение от 17 мая 2024 г. № 1174-р. Правительство России (17 05 2024).
- ↑ {{Cite news|accessdate=2024-11-19|date=2024-11-19|website=Победа РФ | Новости, история, патриотизм|title=В Музее Победы представили логотип 80-летия Победы | Победа РФ | Новость от 19.11.2024|url=https://pobedarf.ru/2024/11/19/v-muzee-pobedy-predstavili-logotip-80-letiya-pobedy/
- ↑ Богдан Герцен. В "Музее Победы" представили логотип празднования 80-летия победы в Великой Отечественной войне. Профиль (19 кӱчӱрген ай 2024). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 20 кӱни, 2024.
- ↑ Ледовые скульптуры, посвященные 80-летию Победы (орус.). AiF (17.01.2025). Дата обращения: чаган айдыҥ 17 кӱни, 2025.
- ↑ 80-летие Победы отметят масштабно | Победа РФ | Новость от 19.11.2024. Победа РФ | Новости, история, патриотизм (19 кӱчӱрген ай 2024). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 19 кӱни, 2024.
- ↑ Мероприятия к 80-летию Победы стартуют уже с января | Победа РФ | Новость от 19.11.2024. Победа РФ | Новости, история, патриотизм (19 кӱчӱрген ай 2024). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 19 кӱни, 2024.
- ↑ Кто приедет в Москву на Парад Победы в 2025 году. ВЗГЛЯД.РУ (02.04.2025). Дата обращения: кандык айдыҥ 9 кӱни, 2025.
- ↑ Фицо принял приглашение Путина посетить празднование 9 Мая. РИА Новости (27.11.2024). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 27 кӱни, 2024.
- ↑ Фицо считает личным долгом посетить Москву в День Победы. TACC (12.12.2024). Дата обращения: јаҥар айдыҥ 12 кӱни, 2024.
- ↑ При полном параде: президента Индонезии пригласили на 80-летие Победы 9 мая. Известия (28 јаҥар ай 2024). Дата обращения: чаган айдыҥ 13 кӱни, 2025.
- ↑ Россия продолжит борьбу с фальсификацией истории | Победа РФ | Новость от 18.12.2023. Победа РФ | Новости, история, патриотизм (18 јаҥар ай 2023). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 19 кӱни, 2024.
- ↑ Победу над нацизмом отметят с размахом | Победа РФ | Новость от 19.12.2023. Победа РФ | Новости, история, патриотизм (19 јаҥар ай 2023). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 19 кӱни, 2024.
- ↑ Правительство утвердило план мероприятий по подготовке и проведению празднования 80-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне 1941–1945 годов (орус.). government.ru (8 кӱӱк ай 2024). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 19 кӱни, 2024.
- ↑ 1 2 3 На Алтае началась подготовка к празднованию 80-летия Победы | Алтай. Главные новости | Дзен
- ↑ Республика Алтай начала подготовку к празднованию 80-летия Победы в Великой Отечественной войне — Казенное учреждение Республики Алтай "Государственный архив Республики Алтай"
- ↑ В Парламенте обсудили ход подготовки к празднованию 80-летия Победы
- ↑ В Горно-Алтайске объявлен сбор фотографий для пополнения «Стены Памяти»
- ↑ Ветераны Великой Отечественной войны получат по 80 тыс. рублей | Эксперт (орус.). Эксперт. Дата обращения: чаган айдыҥ 15 кӱни, 2025.
- ↑ Путин объявил перемирие в дни 80-летия Победы. Коммерсантъ (28 кандык ай 2025). Дата обращения: кандык айдыҥ 28 кӱни, 2025.
Тайантылар
- План основных мероприятий по подготовке и проведению празднования 80-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 годов
- Ветерану Великой Отечественной войны Анне Головой исполнилось 100 лет | Новости Горного Алтая | Новости Республики Алтай
- Участнику Великой Отечественной войны Григорию Пашкову исполнилось сто лет | Новости Горного Алтая | Новости Республики Алтай
- Андрей Турчак вручил ветерану медаль к 80-летию Победы | Новости Горного Алтая | Новости Республики Алтай
- Ветерану войны и труженице тыла Фанелле Кеевой исполнилось 100 лет | Новости Горного Алтая | Новости Республики Алтай
|
Бу материалдыҥ ээзи АНО «Интернет-энциклопедия «РУВИКИ» болуп јат. Бу материалды ӧскӧ сайттарда тузаланарга АНО «Интернет-энциклопедия «РУВИКИ»ниҥ јӧби керек. |