Кӧксу-Оозы аймак

Рувики сайттаҥ
Муниципал тӧзӧлмӧзи
Кӧксу-Оозы аймак
орус. Усть-Коксинский район

Кӧксу-Оозы аймак

Маанызы Кебедели

50°16′11″ с. ш. 85°36′54″ в. д.
Эл-тергее Россия
Федерацияныҥ тергеези Алтай Республика
Муниципал тӧзӧлмӧзи Кӧксу-Оозы аймак
Кирет 9 јурт јеезе (42 јурт)
Тӧс јурт Кӧксу-Оозы
Тӱӱкизи ле географиязы
Дата образования 1924 г.
Текши јери, км² 12951,86 км²
(3-е место)
Высота:
максимальная
минимальная

4506 м
800 м
Ойдиҥ поязы UTC+7:00 (MSK+4)
Эл-јон
Эл-јонныҥ тоозы: 15 981[1] кижи (2021)
(7,23 %, 3-е место)
Эл-јонныҥ ныктазы,
кижи/км²
1,23 кижи/км²
Ук-калыктар: алтайлар, орустар
Кудай јаҥы: христиан јаҥ
кам јаҥ, ак јаҥ,
Окылу тил: орус, алтай[2]
Тоолорлу идентификаторлор
Телефонныҥ коды +7 38848
Почтаныҥ индекси 6494ХХ
ОКАТО-ныҥ коды
ОКТМО-ныҥ коды
Окылу сайт «Кӧксу-Оозы аймак»

Кӧксу-Оозы аймак
Commons-logo.svg Медиафайлдар Викискладта

Кӧксу-Оозы аймак (орус. Усть-Коксинский район) Россияда Алтай Республиканыҥ муниципал тӧзӧлмӧзи. Администрациялык тӧс јери — Кӧксу-Оозы јурт.

Физико-географиялык темдектери

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Географиязы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кӧксу-Оозы аймак Туулу Алтайдыҥ тӱштӱк-кӱнбадыш келтейинде јадат, јери кырлу-чӧлдӱ зонага келижет[3]. Текши јериниҥ кеми: 12 958 км². Аймактыҥ јеринде 439 кӧл. Эҥ ле јаан дегени: Таймен кӧл, Мый-Тууныҥ кӧли, Кујурлуныҥ кӧли (узуны 2—5 км, тереҥи 30—50 м). Кадын-Бажыныҥ сын-тайгазында 391 мӧҥкӱ-тош, текши кеми 245 км².

Рельеф[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Гидрология[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кӧксу-Оозы аймактыҥ суулары[4].

алтайлап орустап[5] узуны, км алтайлап орустап[5] узуны, км алтайлап орустап[5] узуны, км
1 Кадын Катунь 760 19 Тихая 29 37 Иолдо-Айры 5
2 Кокса 163 20 Тургунда 18 38 Йолдо 13
3 Тюгурюк 53 21 Большой Карыгем 13 39 Кони-Айры 7
4 Абай 37 22 Чендек 13 40 Копчал 8
5 Красноярка 39 23 Черная Теректа 15 41 Крепкая 7
6 Кучерла 35 24 Йолдо 13 42 Куйгук 8
7 Мульта 37 25 Маргала 33 43 Кыргыз 5
8 Аккем 32 26 Михайловка 10 44 Кара-Айры Лосиновка 8
9 Кураган 33 27 Проездная 11 45 Огневка 4
10 Акчан 23 28 Становая 15 46 Первая Громатуха 8
11 Большой Окол 24 29 Суетка 11 47 Правая Осиновка 7
12 Кастахта 28 30 Тегеек 11 48 Синюха 4
13 Верхний Кураган 26 31 Зайчиха 15 49 Тайменька 4
14 Большой Колагаш 20 32 Арченда 6 50 Теккелю 5
15 Быстрая 21 33 Азьяк 4 51 Тихая 6
16 Казнахта 16 34 Черная речка 1-ая 4 52 Вторая Громатуха 8
17 Озерная 22 35 Черная речка 2-ая 7 53 Ярлу 6
18 Сакалсу 20 36 Хайрузовка 5 54 протока Килинская 7

Климады[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Аймактыҥ климады орто-континенталга келижет. Кейдиҥ ортојылдык температуразы −1,4 °С, эҥ ле изӱ кӱнниҥ температуразы јыл ичинде 34 °С, јыл ичинде эҥ ле соок температура −56 °С, јердиҥ кыртыжыныҥ ортојылдык температуразы −1 °С, баштапкы ла калганчы соок кӱндер — 09.06/20.08, соок јок кӱндердиҥ тоозы — 71, чык-јуттыҥ ортојылдык кеми — 461 мм. Салкынныҥ ортојылдык кеми — 1,8, Тыҥ салкын (тӱргени 15 м/с кӧп) болгон кӱндер — 13,5[3].

Аҥ-куштары[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Аймактыҥ јеринде[6] 56 бӱдӱм млекопитающийлер, 161 бӱдӱм куштар, 3 бӱдӱм келескен-јылан, 8 бӱдӱм балык бар.

Ӧзӱмдери[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кӧксу-Оозы аймакта 700-ке јуук бӱдӱм сосудистый дейтен ӧзӱмдер бар[7].

Јери ле јолдоры[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Алтайда экологияныҥ регионал институды(орус. Алтайский региональный институт экологии) туристтерге ӱч «экологиялык орык јолдор» ачарын белетеген (1.02.21). Ол тоодо Кадын-Бажында, Ийнегенде, Шаблада (орус. «Катунский», «Инегеньский, «Шавлинский»») болор. Бу проекттерди «Ӱч-Эҥмекте» ле «Шабланыҥ биологиялык корулу јеринде» јазагандар[8]

1924 јылдыҥ сыгын айыныҥ 16-чы кӱнинде эмдиги Кӧксу-Оозы аймактыҥ јеринде Уймонский аймак тӧзӧлгӧн, тӧс јери Катанду јуртта болгон. 1933 јылдыҥ кандык айыныҥ 10-чы кӱнинде аймактыҥ ады Кӧксу-Оозы аймак (орус. Усть-Коксинский район) деп солунган, тӧс јери Кӧксу-Оозы јуртка кӧчӱрилген. 1963 јылда аймакты јоголтоло, оныҥ јерин Кан-Оозы аймакка кошкон, бир јылдаҥ, 1964 јылда Кӧксу-Оозы аймак ойто орныккан.

Эл-јонныҥ тоозы
1897[9]1916[10]1920[11]1926[12]1933[13]1939[14]1959[15]1970[16]1979[17]1989[18]2002[19]2003[20]
7429878010 90511 38213 70618 01316 08016 42316 43116 72417 48117 437
2004[21]2005[22]2006[23]2007[24]2008[25]2009[26]2010[27]2011[28]2012[29]2013[30]2014[31]2015[32]
17 39417 50017 50017 40017 52417 61017 02017 06317 06316 98816 79416 585
2016[33]2017[34]2018[35]2019[36]2020[37]2021[38]
16 53016 40416 31716 14516 12115 801
5000
10 000
15 000
20 000
1933
1989
2006
2011
2016
2021


Эл-јонныҥ тоозы Россияныҥ экономӧзӱм министерствозыныҥ јетиргениле (орус. Минэкономразвития России)[39] мындый болор:

Ук-калыктары

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Аймакта алтайлар, орустар ла о.ӧ. укту улус јуртайт.

Муниципал јерлӱ тӧзӧлмӧлӧр

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Јурт јеезелер[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Аймактыҥ 9 јурт јеезезине 42 јон јаткан јер кирет.

Јурт јеезези[5] Административный
тӧс јер[5]
Јурт[5] Кирет Эл-јон, кижи
(2021)
Текши јери, км²
1 Амырдыҥ јурт јеезези[40] Амыр Абай, Улужай, Јӱс Тыт, Красноярка 5 ↘1429[1] 1109,00[41]
2 Карагайдыҥ јурт јеезези[42] Карагай Курјум, Ак-Сас 3 ↘741[1] 808,54[41]
3 Катандуныҥ јурт јеезези[43] Катанду Кујурлу,Тӱҥӱр 3 ↗1408[1] 3983,00[41]
4 Кӧксу-Оозыныҥ јурт јеезези[44] Кӧксу-Оозы Баштаҥул, Ылгаксы, Кастакту, Кӧк-Јар, Тӧгӧрик, Корымду, Кызыл-Јар 8 ↘5577[1] 1739,00[41]
5 Корбо-Талдыҥ јурт јеезези[45] Корбо-Тал Кеме-Кечӱ, Теректӱ 3 ↘956[1] 38,00[41]
6 Сооруныҥ јурт јеезези Соору Кайтанак, Кайыҥду-Бел, Алтыгы-Кубее, Саксабай 5 ↘1390[1] 1925,00[41]
7 Талдуныҥ јурт јеезези[46] Талду Сугаш, Суузар 3 ↘1168[1] 802,00[41]
8 Ӱстӱги-Оймонныҥ јурт јеезези[47] Ӱстӱги Оймон Ары-Мыйту, Мый Туу, Как-Арка, Маральник-1, Басты-Кем 6 ↘2120[1] 1669,00[41]
9 Чендектиҥ јурт јеезези[48] Чендек Ак-Кобы, Маргалу, Алтыгы-Оймон, Ӱстӱги-Кӱбее, Маральник-2 6 ↘1192[1] 870,00[41]

Численность населения Усть — Канского района по состоянию на 01.01.21 составляет 14758 человек[1].

Јурт јеезелерге кирет[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Јурт
алтайлап
Јурт
орустап
Эл-јонныҥ тоозы Јурт јеезези
1 Абай Абай ↘362 Амырдыҥ јурт јеезези
2 Ак-Кобы Ак-Коба ↘50 Чендектиҥ јурт јеезези
3 Ак-Сас Банное ↗332 Карагайдыҥ јурт јеезези
4 Алтыгы-Кубее Мараловодка ↗232 Сооруныҥ јурт јеезези
5 Алтыгы-Оймон Нижний Уймон ↘165 Чендектиҥ јурт јеезези
6 Амыр Амур ↘763 Амырдыҥ јурт јеезези
7 Ары-Мыйту Замульта ↘212 Ӱстӱги-Оймонныҥ јурт јеезези
8 Басты-Кем Тихонькая ↗439 Ӱстӱги-Оймонныҥ јурт јеезези
9 Баштаҥул Баштала ↗454 Кӧксу-Оозыныҥ јурт јеезези
10 Јӱс Тыт Юстик ↗300 Амырдыҥ јурт јеезези
11 Кайтанак Кайтанак ↘337 Сооруныҥ јурт јеезези
12 Кайыҥду-Бел Берёзовка ↘246 Сооруныҥ јурт јеезези
13 Как-Арка Гагарка ↘223 Ӱстӱги-Оймонныҥ јурт јеезези
14 Карагай Карагай ↘446 Карагайдыҥ јурт јеезези
15 Кастакту Кастахта ↗137 Кӧксу-Оозыныҥ јурт јеезези
16 Катанду Катанда ↘905 Катандуныҥ јурт јеезези
17 Кеме-Кечӱ Октябрьское ↘252 Корбо-Талдыҥ јурт јеезези
18 Кӧк-Јар | Синий Яр →6 Кӧксу-Оозыныҥ јурт јеезези
19 Кӧксу-Оозы Усть-Кокса ↗4437 Кӧксу-Оозыныҥ јурт јеезези
20 Корбо-Тал Горбуново ↘296 Корбо-Талдыҥ јурт јеезези
21 Корымду Курунда ↗216 Кӧксу-Оозыныҥ јурт јеезези
22 Кызыл-Јар Красноярка ↗1 Кӧксу-Оозыныҥ јурт јеезези
23 Кујурлу Кучерла ↗185 Катандуныҥ јурт јеезези
24 Курјум Курдюм ↘37 Карагайдыҥ јурт јеезези
25 Маральник-1 Маральник-1 ↗56 Ӱстӱги-Оймонныҥ јурт јеезези
26 Маральник-2 Маральник-2 →8 Чендектиҥ јурт јеезези
27 Маргалу Маргала ↘122 Чендектиҥ јурт јеезези
28 Мый Туу Мульта ↘704 Ӱстӱги-Оймонныҥ јурт јеезези
29 Саксабай Сахсабай ↘17 Сооруныҥ јурт јеезези
30 Соору Огнёвка ↘634 Сооруныҥ јурт јеезези
31 Сугаш Сугаш ↘521 Талдуныҥ јурт јеезези
32 Суузар Соузар ↗25 Талдуныҥ јурт јеезези
33 Талду Талда ↘706 Талдуныҥ јурт јеезези
34 Теректӱ Теректа ↗435 Корбо-Талдыҥ јурт јеезези
35 Тӧгӧрик Тюгурюк →334 Кӧксу-Оозыныҥ јурт јеезези
36 Тӱҥӱр Тюнгур ↘348 Катандуныҥ јурт јеезези
37 Улужай Улужай →0 Амырдыҥ јурт јеезези
38 Ӱстӱги-Кӱбее Полеводка ↗83 Чендектиҥ јурт јеезези
39 Ӱстӱги Оймон Верх-Уймон ↘562 Ӱстӱги-Оймонныҥ јурт јеезези
40 Чендек Чендек ↘870 Чендектиҥ јурт јеезези
41 Ылгаксы Власьево ↘11 Кӧксу-Оозыныҥ јурт јеезези
42 Красноярка Красноярка ↗61 Амырдыҥ јурт јеезези

Инфраструктуразы

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • Кӧксу-Оозы аймактыҥ администрациязы — 1;
  • Јурт јеезениҥ администрациязы — 1;
  • Орто ӱредӱлӱ школ — 25;
  • Толо эмес ӱредӱлӱ текши школ — 10;
  • Баштамы школ — 5;
  • Балдардыҥ туразы — 28;
  • Кӱӱлик сургал — 3;
  • Музей — 6;
  • Аймактыҥ библиотеказы — 1;
  • Јурттыҥ библиотеказы — 25;
  • Культураныҥ байзыҥы — 10;
  • Јурттыҥ клубы — 21;
  • Спортшкол — 3;
  • Аймактыҥ эмчилиги — 1;
  • Јурттыҥ эмчилиги (ФАП) — 38;
  • Магазин — 35;
  • Почта — 20;
  • Агаш јарар эдим — 10;
  • Кӧӧликтер јазаар јер — 3;
  • АЗС — 5.

Экономиказы

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кӧксу-Оозы аймактыҥ јурт-ээлемдеринде аш салары, адару тудары, эм ӧлӧҥдӧр јууры, марал ӧскӱрери, јылкы мал азырап, оныҥ угын јарандырары, эчки ле кой ӧскӱрери, одын белетеери, агашла иштеери улулып јат. Аймакта јурт-ээлем јакшы ӧзӱм алынган. Салган аштыҥ тӱжӱми, саап алган сӱттиҥ кемиле, сарју ла сырдыҥ кемиле, аҥныҥ мӱӱзин садарыла (консервированный бӱдӱмдӱ 13 тонна) јылдыҥ ла республик ичинде баштапкы јерде болот. Ого коштой аймакта амырап јӱрген улусла иштеери, аҥдап амыраары керегинде сурактар, альпинизм амыраш јанынаҥ сурактарды јӧптӧӧр иштер ӧдӧт.

Кӧксу-Оозы аймактыҥ јери Казахстан Республиканыҥ тергеелик кыйузыныҥ јанында, кезик јери дезе пограничный зонага кирип јат. Мында пограничниктер ӧскӧ тергеениҥ јорыкчыларыныҥ загранпаспортторын, кош тартар кӧӧликтердиҥ бичиктерин ајарып кӧрӧт. Россия Федерацияда ФСБ-ныҥ № 282 темдектӱ, 2006 јылдыҥ јаан изӱ айыныҥ 16-чы кӱнинде чыккан јӧби аайынча «О пределах пограничной зоны на территории Республики Алтай», Кӧксу-Оозы аймакта погранзона јурт јеезелердиҥ јеринде болор: Карагайдыҥ, Амырдыҥ, Кӧксу-Оозыныҥ, Огнёвканыҥ, Катандуныҥ, Талдуныҥ, Ӱстӱги-Оймонныҥ[49]. Айдарда Корбо-Талдыҥ ла Чендектиҥ јурт јеезезиниҥ јериле јорыкчылар пропуск јок јӱрер аргалу.

Мӱргӱӱр јер

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • Христиан серкпелер — 7;
  • Ыйык-Туу байлу (орус. гора Громотуха);
  • Кадын-Бажы Ӱч-Сӱмер (орус. гора Белуха), байлу;
  • Јурттарда тагылдар — 5.

Тӱӱкилик[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Археологиялык[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Ар-бӱткендик[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • Кадын-Бажы Ӱч-Сӱмер туу (4506), Сибирде эҥ ле бийик кыр, Казакстанныҥ кыйузында;
  • «Ар-бӱткендик парк Ӱч-Сӱмер» («Природный парк „Белуха“»);
  • Мый-Тууныҥ кӧлдӧри, Кадын сын-тайганыҥ кӱнбадыш келтейинде, бу бир бӧлӱк кӧлдӧрди Мый Тууныҥ суузы бириктирип јат;
  • Ар-бӱткендик биосферный корулу јер «Катунский» (заповедник);
  • Кызыл-Туу, сындарла тудушталбай, алдынаҥ башка турат, вулканнаҥ улам бӱткен кыр, айландыра бир канча кӧлдӧр, тыҥ бийик эмес те болзо, мында кайылбас тоштордоҥ Бирик суу башталып агат;
  • Оймонныҥ чӧли (узуны 35 км, тууразы 15 км).

Јарлу улузы

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • Савдин, Салдыбай (1917 јылдыҥ чаган айыныҥ 11 кӱнинде чыккан) — алтай кайчы, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачызы, Кӧксу-Оозы аймакта Ак-Кем ӧзӧктӧ чыккан, кӧп тоолу кай чрчӧктӧр, соојындар, тӱӱкилик куучындар бюллетен[51]
  • Чичаков А. А. Алексей Чичаков, јӱс сӧӧктӱ (13.08.1981) — музыкант-мультиинструменталист, кайлап јат, этнографический материалды эмдиги ӧйдиҥ аранжировказына кийдирет. «Белуха Джем» деп ӧмӧликтиҥ јааны ла тӧзӧӧчизи, кӱӱ чӱмдеп, ӱлгерлер бичийт. Кӧксу-Оозында школды 1998 јылда божодып, Ползуновтыҥ адыла адалган АлтГТУ-ныҥ гуманитар факультединде ӱренген, 2005 јылда Алтайской ГАКИ-ни божоткон, бӱгӱнге јетире Кӧксу-Оозында Культураныҥ туразында иштейт[52].

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года
  2. Закон Республики Алтай от 3 марта 1993 года N 9-6 «О языках народов, проживающих на территории Республики Алтай» (с изменениями на 27 ноября 2020 года)
  3. 1 2 Алтай, географиязы
  4. Реки Усть-Коксинского района
  5. 1 2 3 4 5 6 Реестр наименований географических объектов на территории Республики Алтай по состоянию на 22.11.2016 (PDF+ZIP) // Государственный каталог географических названий. rosreestr.ru.
  6. Флора Катунского заповедника
  7. Флора Катунского заповедника
  8. Республиканыҥ солундары, 12.02.21
  9. https://web.archive.org/web/20160630141549/http://e-lib.gasu.ru/eposobia/makoshev/R_6.html.
  10. https://web.archive.org/web/20160630141549/http://e-lib.gasu.ru/eposobia/makoshev/R_6.html.
  11. https://web.archive.org/web/20160630141549/http://e-lib.gasu.ru/eposobia/makoshev/R_6.html.
  12. https://web.archive.org/web/20160630141549/http://e-lib.gasu.ru/eposobia/makoshev/R_6.html.
  13. https://web.archive.org/web/20160630141549/http://e-lib.gasu.ru/eposobia/makoshev/R_6.html.
  14. https://web.archive.org/web/20160630141549/http://e-lib.gasu.ru/eposobia/makoshev/R_6.html.
  15. https://web.archive.org/web/20131019131830/http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg1.php.
  16. https://web.archive.org/web/20160630141549/http://e-lib.gasu.ru/eposobia/makoshev/R_6.html.
  17. https://web.archive.org/web/20160630141549/http://e-lib.gasu.ru/eposobia/makoshev/R_6.html.
  18. https://web.archive.org/web/20160630141549/http://e-lib.gasu.ru/eposobia/makoshev/R_6.html.
  19. https://web.archive.org/web/20120203125040/http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls.
  20. https://web.archive.org/web/20190717181843/http://statra.gks.ru:80/wps/wcm/connect/rosstat_ts/statra/resources/c512ee004937dcd986be86e321b4d743/Численность+постоянного+населения.docx.
  21. https://web.archive.org/web/20190717181843/http://statra.gks.ru:80/wps/wcm/connect/rosstat_ts/statra/resources/c512ee004937dcd986be86e321b4d743/Численность+постоянного+населения.docx.
  22. http://www.webcitation.org/6OqzdoOHy.
  23. http://www.webcitation.org/6OqzdoOHy.
  24. http://www.webcitation.org/6OqzdoOHy.
  25. http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst84/DBInet.cgi?pl=8112027.
  26. https://web.archive.org/web/20150518102941/http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls.
  27. https://web.archive.org/web/20150518092810/http://statra.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/statra/resources/a84e2d0040fb79dd9957ff367ccd0f13/1+том+Численность+и+размещение+населения.pdf.
  28. http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst84/DBInet.cgi?pl=8112027.
  29. http://statra.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/statra/resources/6d761d804e8305019ae9ffb8fc91c3ba/Оценка+численности+постоянного++населения+на+1+января+2012+года+по+муниципальным+образованиям++Республики+Алтай.doc.
  30. https://web.archive.org/web/20131012013314/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2013/bul_dr/mun_obr2013.rar.
  31. https://web.archive.org/web/20190111055044/http://statra.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/statra/resources/7a14c50043a20cb2b169b5d06954faf7/Оценка+численности+постоянного+населения+по+населенным+пунктам+за+2011-2013+годы.docx.
  32. https://web.archive.org/web/20150923180801/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar.
  33. http://web.archive.org/web/20210508043701/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar.
  34. http://web.archive.org/web/20170731141731/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar.
  35. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2018/bul_dr/mun_obr2018.rar.
  36. https://web.archive.org/web/20210502132133/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2019/bul_dr/mun_obr2019.rar.
  37. https://web.archive.org/web/20200822004543/https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar.
  38. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Tom1_tab-5_VPN-2020.xlsx.
  39. Стратегия пространственного развития Российской Федерации на период до 2025 года (проект)
  40. Устав Амырского сельского поселения Усть-Коксинского района
  41. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Республика Алтай. Общая площадь земель муниципального образования
  42. Карагайское сельское поселеник Усть-Коксинского района
  43. Катандинское сельское поселение Усть-Коксинского района
  44. Генеральный план Усть-Коксинского сельского поселения Усть-Коксинского района Республики Алтай
  45. Горбуновское сельское поселение Усть-Коксинского района
  46. Талдинское сельское поселение Усть-Коксинского района
  47. Верх-Уймонское сельское поселение (землепользование)
  48. Чендекское сельское поселение Усть-Коксинского района
  49. Погранзона. guide-altai.ru. Дата обращения: кочкор айдыҥ 11 кӱни, 2019.
  50. Т. Г. Мальцева. Документы по истории религии Усть-Коксинского района (орус.). Алтайский старообрядец (4 куран ай 2016). Дата обращения: кочкор айдыҥ 11 кӱни, 2019.
  51. Национальная библиотека Республики Алтай им. М. В. Чевалкова
  52. Чичаков А. А.[1]