Чаган айдыҥ 11 кӱни

Чаган айдыҥ 11 кӱни (орус. 11 января) — григориан кӱнтизӱде јылдыҥ 11 кӱни. Јылдыҥ учына јетире 354 кӱн арткан (високосный јылда 355 кӱн).

Чаган айдыҥ 11 кӱни — юлиан кӱнтизӱ аайынча 1582 јылдыҥ ӱлӱрген айыныҥ 15 кӱнине јетире болгон, 1582 јылдыҥ ӱлӱрген айыныҥ 15 кӱнинеҥ ала — чаган айдыҥ 11 кӱни григориан кӱнтизӱ аайынча болгон.

XX-чы ла XXI-чи чактарда юлиан кӱнтизӱле јаҥар айдыҥ 29 кӱни болгон.

Байрамдар

Эл-јондык

• Россия — Корулу јерлер ле эл-јондык парктардыҥ байрамы;
• Албания — Республиканыҥ кӱни (1946);
• Тунис — Балдардыҥ кӱни.

Кудайлык

Православие

Василиск Сибирский

 — Вифлеемде 14 000 јаш баланы кыйнаганы, Ирод (I);

 — агару Маркелл Апамейскийдиҥ эземи, игумен (485);

 — агару Василиск Сибирский, Туринскийдиҥ эземи (1824);

 — агару Феодосий Беленькийдиҥ эземи, пресвитер (1938);

 — кыйналган Наталия Сундукованыҥ ла о.ӧ. кыйналган ӱй улустыҥ эземине, Наталии Васильевой (НКВД олорды адып салган, 1942);

 — агару Феофил Омучскийдиҥ эземи (1412);

 — агару Лаврентий Черниговскийдиҥ эземи (1950);

 — агару Фаддей Студит исповедниктиҥ эземи (818).

Керектер

XIX чактаҥ озо

• 1700 — Россияда Византий кӱнтизӱниҥ ордына юлиан кӱнтизӱ тургузылган.
• 1742 — императрица Елизавета Петровна јаҥга турган.
• 1774 — Пугачёвтыҥ тӱймеенинде турушкандарды јаргылап, Емельян Пугачёвты, Максим Шигаев ле о.ӧ. јоголткон.

XIX чак

• 1803 — Монро, Джеймс ле Ливингстон, Робер талайла США-наҥ Париж јаар атанган. Новый Орлеанды садып аларга сананган, США приобрели весь Луизиана штатту боло берген.
• 1892 — Рязано-Уральский темирјолдыҥ Обществозы тӧзӧлгӧн
• 1899 — Россияда Министр иностранных дел граф Муравьёв, Михаил Николаевич ӧскӧ тергеелерге ноталу баштанган, ондо ол калыктар ортодо амыр-энчӱниҥ конференциязын ӧткӱрип, јуу-јепселди астадарын шӱӱжерин некеген. Ондый конференция бу ла јылдыҥ кӱӱк айында Гаагада ӧткӱрилген.

XX чак

• 1917 — Россияда баштапкы Корулу јер — Баргузинский заповедник ачылган.
• 1940 — Санкт-Петербургта Прокофьев, Сергей Сергеевичтиҥ «Ромео и Джульеттазы тургузылган».
• 1960 — СССР, Звёздный городокто Ю. А. Гагаринниҥ адыла адалган космонавттар белетеер тӧс јер ачылган.
• 1994 — Јаҥы парламент Россияныҥ — Федеральный собрание РФ, 1993 јылда тудулган эки палатазы: ӱстӱги — Совет Федерации ле алтыгы — Государственный дума.

XXI чак

• 2020 — Кыдат јеринде COVID-19 деп јобол табылган: Ухань кала.

XIX чактаҥ озо

• 1700 — Россияда Византий кӱнтизӱниҥ ордына юлиан кӱнтизӱ тургузылган.
• 1742 — императрица Елизавета Петровна јаҥга турган.
• 1774 — Пугачёвтыҥ тӱймеенинде турушкандарды јаргылап, Емельян Пугачёвты, Максим Шигаев ле о.ӧ. јоголткон.

XIX чак

• 1892 — Рязано-Уральский темирјолдыҥ Обществозы тӧзӧлгӧн

XX чак

• 1917 — Россияда баштапкы Корулу јер — Баргузинский заповедник ачылган.
• 1960 — СССР, Звёздный городокто Ю. А. Гагаринниҥ адыла адалган космонавттар белетеер тӧс јер ачылган.

XXI чак

• 2020 — Кыдат јеринде COVID-19 деп јобол табылган: Ухань кала.

Бу кӱнде чыккандар

• 1917 — Савдин, Салдыбай — јарлу алтай кайчы, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачызы, канча-канча шыркаларлу, буды јок јанып келген. Јуучыл ордендерле, медальдарла кайралдаткан. Тогус бала чыдаткан. Кӧп тоолу кай чӧрчӧктӧр, соојындар, тӱӱкилик куучындарды балдарына, јурттыҥ улузына концерттерде кайлайтан. Шиҥжӱчилер Савдинниҥ кайыныҥ тегин эмезин, сӱреен ӱнгӱр, кӱӱлеп турар јаражын темдектеген. Сӱӱген кайы «Кан-Алтын» болгон. Оныҥ кайлаганы, соојындар, тӱӱкилик куучындары, Шуну-Баатыр керегинде куучындаганы аудиого бичилген материалдар М. В.Чӧбӧлкӧптиҥ адыла адалган Национал библиотеканыҥ кӧмзӧзинде бар.
• 1961 — Карыш Кергилов — ӱлгерчи, бичиичи, кайчы, 2015 јылда ӧткӧн јондор ортодо Кайчылардыҥ фестивалиниҥ Гран-при кайралын алган. Россияныҥ бичиичилер Биригӱзиниҥ турчызы, Ӱлгерлик јуунтылардыҥ авторы, Новоалтайсктыҥ художественный училищезин, Барнаулдыҥ ГПТУ-зын (резчик по дереву), ГАГУ-ны божоткон.
  • Малахов Андрей Николаевич, орус телеведущий, шоумен.

XIX чактаҥ озо

• 347 — Феодосий I Великий (395 ј.бож.), бӱдӱн Римский империяныҥ калганчы императоры (379—395).
• 1503 — Франческо Пармиджанино (1540 ј.бож.), итальян јурукчы, маньеризм.
• 1545 — Гвидобальдо дель Монте (1607 ј.бож.), итальян физик ле математик.
• 1638 — Стенсен, Нильс (1686 ј.бож.), датский анатом ло геолог.
• 1757
  • Бентам, Сэмюэль (1831 ј.бож.), британ инженер-механик, корабельный инженер.
  • Гамильтон, Александр (1804 ј.бож.), США-ныҥ финанстарыныҥ баштапкы министры (1789—1795), США-ныҥ Национал банкыныҥ тӧзӧӧчизи.

XIX чак

• 1825 — Тейлор, Бейярд (1878 ј.бож.), американ дипломат, журналист, ӱлгерчи, кӧчӱреечи, литературалык критик.
• 1831 — Чалмерс, Джеймс Рональд (1898 ј.бож.), американ юрист ле политик, генерал.
• 1833 — Клодт, Михаил Константинович (1902 ј.бож.), орус јурукчы-пейзажист.
• 1837 — Гек, Фридольф Кириллович (1904 ј.бож.), россий мореплаватель, Ыраак Кӱнчыгышты шиҥдеген.
• 1875 — Глиэр, Рейнгольд Морицевич (1956 ј.бож.), композитор, дирижёр, музыкально-общественный деятель, СССР-дыҥ эл артисти.
• 1895 — Хаммонд, Лоуренс (1973 ј.бож.), американ инженер, изобретатель электроорганды эткен.
• 1896 — Винаров, Иван Цолович (1969 ј.бож.), совет разведчик, Болгарияныҥ политикалык ишчизи.

XX чак

• 1904 — Блазас, Генрихас (1965 ј.бож.), литов журналист ле јондык ишчи.
• 1908 — Блохинцев, Дмитрий Иванович (1979 ј.бож.), совет физик, член-корреспондент АН СССР.
• 1911 — Судзуки, Дзэнко (2004 ј.бож.), јопон политик, 1980—1982 јј. Японияныҥ премьер-министры.
• 1912 — Галлис, Леонид Павлович (1977 ј.бож.), актёр театр ла киноныҥ, РСФСР-дыҥ эл артисти.
• 1917 — Савдин, Салдыбай — јарлу алтай кайчы, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачызы, канча-канча шыркаларлу, буды јок јанып келген. Јуучыл ордендерле, медальдарла кайралдаткан. Тогус бала чыдаткан. Кӧп тоолу кай чӧрчӧктӧр, соојындар, тӱӱкилик куучындарды балдарына, јурттыҥ улузына концерттерде кайлайтан. Шиҥжӱчилер Савдинниҥ кайыныҥ тегин эмезин, сӱреен ӱнгӱр, кӱӱлеп турар јаражын темдектеген. Сӱӱген кайы «Кан-Алтын» болгон. Оныҥ кайлаганы, соојындар, тӱӱкилик куучындары, Шуну-Баатыр керегинде куучындаганы аудиого бичилген материалдар М. В.Чӧбӧлкӧптиҥ адыла адалган Национал библиотеканыҥ кӧмзӧзинде бар.
• 1920 — Венгеров, Владимир Яковлевич (1997 ј.бож.), кинорежиссёр и сценарист, РФ-ныҥ эл артисти.
• 1925 — Авдюшко, Виктор Антонович (1975 ј.бож.), актёр театр ла киноныҥ, РФ-ныҥ эл артисти.
• 1926 — Дёмин, Лев Степанович (1998 ј.бож.), совет космонавт, Советский Союзтыҥ Геройы.
• 1936 — Гессе, Ева (1970 ј.бож.), американ јурукчы ла скульптор.
• 1943
  • Корниенко, Нина Григорьевна, актриса театр ла киноныҥ, РСФСР-дыҥ кӱндӱлӱ артисти.
• 1945 — Тараторкин, Георгий Георгиевич (2017 ј.бож.), актёр театр ла киноныҥ, РФ-ныҥ эл артисти.
• 1946
  • Бобрусь, Людмила Константиновна, совет гандболист, эки катап олимпий чемпион.
• 1957 — Робсон, Брайан, англий футболист ле футбольный тренер.
• 1960 — Таран, Олег Анатольевич, совет ле украин футболист ле футбольный тренер.
• 1961 — Карыш Кергилов — ӱлгерчи, бичиичи, кайчы, 2015 јылда ӧткӧн јондор ортодо Кайчылардыҥ фестивалиниҥ Гран-при кайралын алган. Россияныҥ бичиичилер Биригӱзиниҥ турчызы, Ӱлгерлик јуунтылардыҥ авторы, Новоалтайсктыҥ художественный училищезин, Барнаулдыҥ ГПТУ-зын (резчик по дереву), ГАГУ-ны божоткон.
• 1972
  • Малахов Андрей Николаевич, орус телеведущий, шоумен.
  • Хабенский, Константин Юрьевич, совет ле россий актёр, кинорежиссёр, сценарист, РФ-ныҥ эл артисти.
• 1974 — Сюн Ни, кыдат сууга калыыр спортчы, ӱч катап олимпий чемпион.
• 1979 — Йохансен, Кари Метте, норвеж гандболистка, эки катап олимпий чемпион (2008, 2012).
• 1987
  • Варди, Джейми, англий футболист, нападающий.
  • Козак, Данута, венгер байдарочница, 6 катап олимпий чемпион.
• 1996 — Зане, Лерой, немец футболист, вингер.

Бу кӱнде божогондор

• 2022 — Зеленский, Михаил Владимирович (1975 ј.чык.), россий журналист, телеведущий.

Ајарулар