1960 јыл
Бу термин ӧскӧ учурларлу, кӧр: 1960 (учурлар)
Јылдар |
---|
1956 · 1957 · 1958 · 1959 — 1960 — 1961 · 1962 · 1963 · 1964 |
Онјылдыктар |
1940 · 1950 — 1960 — 1970 · 1980 |
Чак |
XIX чак — XX чак — XXI чак |
1960 јыл башка-башка кӱнтизӱлерде | |
---|---|
Григориан кӱнтизӱ | 1960 MCMLX |
Юлиан кӱнтизӱ | 1959—1960 ( чаган айдыҥ 14 кӱни ) |
Юлиан кӱнтизӱ византий эрала кожо |
7468—7469 (сыгын айдыҥ 14 кӱни) |
Римниҥ тӧзӧлгӧнинеҥ ала | 2712—2713 ( кӱӱк айдыҥ 4 кӱни) |
Еврей кӱнтизӱ |
5720—5721 ה'תש"ך — ה'תשכ"א |
Ислам кÿнтизÿ | 1379—1380 |
Jебренармян кÿнтизÿ | 4452—4453 ( куран айдыҥ 24 кӱни ) |
Армян серикпениҥ кӱнтизӱзи | 1409 ԹՎ ՌՆԹ |
Кыдат кÿнтизÿ | 4656—4657 己亥 — 庚子 сары какай — ак чычкан |
Эфиоп кÿнтизÿ | 1952 — 1953 |
Jебрениндий кÿнтизÿ | |
- Викрам-самват | 2016—2017 |
- Шака самват | 1882—1883 |
- Кали-юга | 5061—5062 |
Иран кÿнтизÿ | 1338—1339 |
Буддий кÿнтизÿ | 2503 |
Голоцен кÿнтизÿ | 11960 |
Јопон јылтоолош | 35 jыл Сёва |
Француз республикан кӱнтизӱ | 168—169 |
Кӱнтизӱ чучхе | 49 јыл чучхе |
Календарь Миньго | 49 год республики |
1960 (ты́сяча девятьсо́т шестидеся́тый) јыл — григориан кÿнтизÿле пятницада башталат, високосный јыл. Бу бистиҥ эраныҥ 1960 јылы, XX чак, 2 муҥјылдык. Бу јыл 65 јыл кайра божогон.
1960 јылдыҥ кӱнтизӱзи | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Чаган ай
|
Кочкор ай
|
Тулаан ай
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Кандык ай
|
Кӱӱк ай
|
Кичӱ изӱ ай
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Јаан изӱ ай
|
Куран ай
|
Сыгын ай
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ӱлӱрген ай
|
Кӱчӱрген ай
|
Јаҥар ай
|
Керектер
1960 jылда 17 африкан тергее jайым алынган, оныҥ учун бу jылды «Африканыҥ jылы» деп адаган (орус. Год Африки);
• чаган айдыҥ 15 кӱни — СССР-да «О новом значительном сокращении Вооружённых Сил СССР» деп jасак (1 200 000 кижиге) чыккан;
• чаган айдыҥ 20 кӱни — СССР-да межконтинентальный баллистический ракета Р-7А ченелте öткöн. Кийнинде ракетаны jепселдерге кошкон. Тымык теҥисте «Акватория» деп полигондо ракетаныҥ бажы jаны тÿжерин измерительный комплекстиҥ керептери «Сибирь», «Сучан», «Сахалин» ле «Чукотка» контрольго алган[1];
• чаган айдыҥ 5 кӱни — СССР министрлериниҥ Советдиниҥ jöби аайынча Российский университет дружбы народов тöзöлгöн;
• кӱӱк айдыҥ 1 кӱни — Бортында Фрэнсис Пауэрс деп пилотту американ самолёт-разведчик У-2 Свердловсктыҥ jанында тÿжÿре аттырткан;
• кӱӱк айдыҥ 9 кӱни — Ленинградта совет албатыныҥ Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда jеҥÿзиниҥ он бежинчи jылдыгына учурлай мемориал ачылган;
• кӱӱк айдыҥ 15 кӱни — СССР-да Спутник-4 учуп чыккан;
• кичӱ изӱ айдыҥ 18 кӱни — СССР-да неделе сайын чыгар «За рубежом» деп журнал ойто чыгып баштаган;
• јаан изӱ айдыҥ 10 кӱни — СССР футболдыҥ jуунты командазы Европа Чемпионадында алтын ойноп алган. Югославияны финалда 2:1 чотло jеҥген;
• јаан изӱ айдыҥ 28 кӱни — СССР-да «Спутник-5-1» учуп чыккан;
• Москвада Сокольники паркта Jопонныҥ баштапкы промышленный кöрÿзи ачылган[2];
• куран айдыҥ 18 кӱни — Москваныҥ jери кезем jаанаган. РСФСР Ӱстÿги Совединиҥ № 437 jакааны аайынча каланыҥ окылу кыйузы Московская кольцевая автомобильная дорога (МКАД) болгон. Тöс калага кирген jаҥы аймактары болуп jон jадар jерлер кирген, ол тоодо беш кала — Тушино, Люблино, Кунцево, Перово ло Бабушкин;
• куран айдыҥ 19 кӱни — тÿÿкиде баштапкы катап орбитага тирÿ тындулар учкан: СССР-да орбитага Спутник-5 деп экинчи космический корабльда Белка ла Стрелка деп ийттер болгон. куран айдыҥ 20 кӱнинде ол Jерге jедимдÿ бурылган[2];
• куран айдыҥ 19 кӱни — Москвада СССР-дыҥ Военный Верховный судыныҥ коллегиязы американ лётчик Фрэнсис Пауэрсти, (Свердловсктыҥ jанында кÿÿк айдыҥ 1 кÿнинде тÿжÿре аттырткан), 10 jылга тÿрмеге отургыскан, ст. 2 Закона Союза ССР «Об уголовной ответственности за государственные преступления» аайынча[2];
• сыгын айдыҥ 27 кӱни — Москвада Н. В. Никитинниҥ проектиле Останкинский телебашняны тöзöлгöн;
• ӱлӱрген айдыҥ 12 кӱни — Н. С. Хрущёв ООН-ныҥ 15-чи Генеральной Ассамблеязыныҥ заседаниезинде ачынып, одÿгиле столго токулдаткан;
• јаҥар айдыҥ 1 кӱни — СССР-да «Спутник-6» иштеп баштаган — 3-чи космический корабль-спутник, «Восток» деп космический корабльдыҥ прототиби;
• јаҥар айдыҥ 22 кӱни — СССР-дыҥ «Спутник-7-1» суборбитальный учушка аткарылган.
Чике датазы јок[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Jердиҥ эл-jоны — 3 миллиард 21,5 миллион кижи;
• «Африканыҥ jылы» — 17 африкан ороон jайым алган;
• VEF деп рижский завод «Спидола» деп транзисторный радиоприёмниктер jазап чыгарган;
• Азербайджанда Физика АН Институдыныҥ «Астрофизика» секторында Шемахинский астрофизический обсерватория ачылган;
• СССР-да «Кадр» деп баштапкы видеомагнитофон чыккан, оны jаҥыс ла профессионал сферада тузаланатан;
Чыккандар
Онойдо ок кӧр: Категория:1960 јылда чыккандар
Чаган ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Чаган айдыҥ 1 кӱни — Георгий Делиев
• Чаган айдыҥ 1 кӱни — Эльвира Юнусова
• Чаган айдыҥ 6 кӱни — Наталья Бестемьянова
• Чаган айдыҥ 17 кӱни — Игорь Николаев
• Чаган айдыҥ 21 кӱни — Дмитрий Харатьян
• Чаган айдыҥ 26 кӱни — Леонид Парфёнов.
Кочкор ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Кочкор айдыҥ 6 кӱни — Игорь Матвиенко
• Кочкор айдыҥ 8 кӱни — Галина Галкина
• Кочкор айдыҥ 17 кӱни — Игорь Гамула (2021 j.бож.).
• Кочкор айдыҥ 17 кӱни — Людмила Титова
Тулаан ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Тулаан айдыҥ 2 кӱни — Михаил Тюрин
• Тулаан айдыҥ 20 кӱни — Юрий Шаргин
• Тулаан айдыҥ 21 кӱни — Айртон Сенна
• Тулаан айдыҥ 23 кӱни — Андрей Панов
Кандык ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Кандык айдыҥ 4 кӱни Наталья Ступишина
• Кандык айдыҥ 14 кӱни — Елена Денисова
• Кандык айдыҥ 15 кӱни Михаил Корниенко
• Кандык айдыҥ 22 кӱни Сергей Власов 2008.
Кӱӱк ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Кӱӱк айдыҥ 27 кӱни — Александр Башлачёв, (1988 j.бож.).
• Кӱӱк айдыҥ 28 кӱни — Вероника Изотова
Кичӱ изӱ ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Кичӱ изӱ айдыҥ 1 кӱни — Ольга Кормухина
• Кичӱ изӱ айдыҥ 1 кӱни — Елена Мухина (2006 j.бож.).
• Кичӱ изӱ айдыҥ 7 кӱни — Татьяна Друбич
Јаан изӱ ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Јаан изӱ айдыҥ 6 кӱни— Елена Аржаник
• Јаан изӱ айдыҥ 7 кӱни — Екатерина Зинченко
• Јаан изӱ айдыҥ 12 кӱни — Евгений Дворжецкий (1999 j.бож.).
• Јаан изӱ айдыҥ 16 кӱни — Сергей Цепов
• Јаан изӱ айдыҥ 19 кӱни — Вера Сотникова
• Јаан изӱ айдыҥ 24 кӱни — Вячеслав Быков
Куран ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Куран айдыҥ 13 кӱни — Валерий Панков
• Куран айдыҥ 17 кӱни — Василий Кортуков
Сыгын ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Сыгын айдыҥ 7 кӱни — Наталья Павленкова
• Сыгын айдыҥ 8 кӱни — Ия Нинидзе
• Сыгын айдыҥ 12 кӱни — Луиза Мосендз
• Сыгын айдыҥ 27 кӱни — Елена Степанова
• Сыгын айдыҥ 29 кӱни — Полина Медведева
Ӱлӱрген ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Ӱлӱрген айдыҥ 12 кӱни — Алексей Кудрин
• Ӱлӱрген айдыҥ 15 кӱни — Евгений Комаровский
• Ӱлӱрген айдыҥ 18 кӱни — Жан-Клод Ван Дамм
• Ӱлӱрген айдыҥ 23 кӱни — Ринат Валиулин Фаритович
• Ӱлӱрген айдыҥ 30 кӱни — Диего Марадона (2020 j.бож.)
Кӱчӱрген ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Кӱчӱрген айдыҥ 8 кӱни — Олег Меньшиков
• Кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни — Александр Минаков
• Кӱчӱрген айдыҥ 17 кӱни — Ольга Юкечева
• Кӱчӱрген айдыҥ 29 кӱни — Татьяна Назарова
Јаҥар ай[тӱзедер | кодты тӱзедер]
• Јаҥар айдыҥ 1 кӱни — Павел Белозёров
• Јаҥар айдыҥ 3 кӱни — Игорь Ларионов
Божогондор
Онойдо ок кӧр: Категория:1960 јылда божогондор
• Чаган айдыҥ 4 кӱни — Альбер Камю (1913 j.чык.).
• Кочкор айдыҥ 17 кӱни — Игорь Васильевич Курчатов (1903 j.чык.).
• Тулаан айдыҥ 3 кӱни — Нина Леонидовна Веселова
• Тулаан айдыҥ 18 кӱни — Александр Васильевич Куприн
• Кандык айдыҥ 11 кӱни — Александр (Немоловский) (1876 j.чык.).
• Кӱӱк айдыҥ 16 кӱни — Игорь Эммануилович Грабарь (1871 j.чык.).
• Кӱӱк айдыҥ 30 кӱни — Борис Леонидович Пастернак (1890 j.чык.).
• Куран айдыҥ 15 кӱни — Всеволод Всеволодович Лишев (1877 j.чык.).
• Сыгын айдыҥ 20 кӱни — Ида Львовна Рубинштейн (1883 j.чык.).
• Ӱлӱрген айдыҥ 8 кӱни — Владимир Евгеньевич Егоров (1878 j.чык.).
• Ӱлӱрген айдыҥ 14 кӱни — Абрам Фёдорович Иоффе (1880 j.чык.).
• Ӱлӱрген айдыҥ 22 кӱни — Александр Терентьевич Матвеев (1878 j.чык.).
• Ӱлӱрген айдыҥ 24 кӱни — Митрофан Иванович Неделин (1902 j.чык.).
• Ӱлӱрген айдыҥ 24 кӱни — Александр Иванович Носов (1913 j.чык.).
• Ӱлӱрген айдыҥ 24 кӱни — Евгений Ильич Осташев (1924 j.чык.).
Jылдыҥ кижилери
Jылдыҥ кижизи Time журналдыҥ версиязы — учёные США (Лайнус Полинг, Исидор Айзек, Эдвард Теллер, Джошуа Ледерберг, Дональд Артур Глазер, Уиллард Либби, Роберт Вудвард, Чарльз Старк Дрейпер, Уильям Шокли, Эмилио Сегре, Джон Эндерс, Чарлз Таунз, Джордж Бидл, Джеймс Ван Аллен и Эдвард Парселл).
Нобельдиҥ сыйлары[3]
• Нобельдиҥ физикала сыйы — Дональд Артур Глазер
• Нобельдиҥ химияла сыйы — Уиллард Франк Либби
• Нобельдиҥ физиология ла эмчиликте сыйы — Фрэнк Макфарлейн Бёрнет
• Нобельдиҥ литературала сыйы — Сен-Жон Перс
• Нобельдиҥ амыр-энчӱ учун сыйы — Альберт Лутули
Билим
Спорт
Кÿÿлик
Кино
Театр
Литература
Авиация
Метрополитен
Темирјол транспорт
Онойдо ок кöр
Литература
Полная хронология XX века / / Авт.-сост. Н. Уильямс; Ред. Ф. Уоллер; Ред.-консультант Д. Роуэтт. — Москва : АСТ, 1999. — 815 с. : 22 см; ISBN 5-7141-0416-3
Ајарулар
- ↑ * Курочкин А. М. Юрий Иванович Максюта. Предельная дальность. — Казань: АО «ТАТМЕДИА», филиал "Идел-пресс", 2017. — 150 с. * Район, закрытый для плавания. Серия «Корабли советского флота» Курочкин А. М., Шардин В. Е. — М.: ООО Военная книга, 2008 — 72 с. — ISBN 978-5-902863-17-5 * Газета «Правда», 1960, № 22 от 22 янв.
- ↑ 1 2 3 Новое время. — 1960. — № 33. — С. 31.
- ↑ Официальный сайт Нобелевской премии - NobelPrize.org