Чак

Рувики сайттаҥ

Чак (орус. Век, столетие) — система тыштында ӧй чотоор единица, 100 (тоо) јыл[1]. Он чак муҥјылдык болуп јат (тысячелетие).

Россия Федерацияда чак (орус. век) деп единица Международный система единиц (СИ) деп ӧйдиҥ единицаларыла коштой тузаланарына јарадылган. Је оныҥ ады, дольный ла кратный обозначениелери СИ приставказы тузаланышка кирбеген[2].

Чак деп јаҥыс ӧйдиҥ јӱс јыл интервалын айтпайт, ол кажы ла катап ла барып јаткан 100 јылдыҥ номерной ӱзӱги (отрезок), башталар точказы тузаланган кӱнтизӱнеҥ камаанду јылтоолоштыҥ эп аргазынаҥ камаанду (орус. способ летосчисления).

Григориан кӱнтизӱде

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Григориан кӱнтизӱ аайынча, I чак б.э. јыл чаган айдыҥ 1 кӱнинде башталып, јаҥар айдыҥ 31 кӱнинде божогон 100 јылда. II чак 101 јылда башталган, III чак — 201 јылда ла о. ары. Чактыҥ калганчы јылы бу чактыҥ номеринеҥ башталат (темдектезе, 2000 јыл — XX чактыҥ калганчы јылы)[3][4][5].

григориан кӱнтизӱде јылдарды чактар ла муҥјылдыктарга бӧлигени
200 199 ... 102 101 100 99 ... 2 1 1 2 ... 99 100 101 102 ... 199 200
II чак б. э. озо I чак б. э. озо I чак б. э. II I чак б. э.
1-чи муҥјылдык б. э. озо 1-чи муҥјылдык б. э.

Орус тилде (онойдо ок венгр, испан, итальян, каталан, польский, португал, румын ла француз) чактардыҥ номерлери веков римский цифраларла бичилет; англий тилдӱ кезик билимчилер база онойдо бичийдилер. Је кезик орус энциклопедиялар (темдектезе, Большая советская энциклопедия, Большая российская энциклопедия) јер экономия эдерге чактарды араб цифраларла бичийдилер[6].

Онойдо ок кӧр

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Ӱлекер:Викисловарь

  1. Деньгуб В. М., Смирнов В. Г. Единицы величин. Словарь-справочник. — М.: Издательство стандартов, 1990. — С. 30. — 240 с. — ISBN 5-7050-0118-5.
  2. Положение о единицах величин, допускаемых к применению в Российской Федерации.. Архивировано кӱчӱрген айдыҥ 2 кӱни, 2013 јыл. Утверждено Постановлением Правительства РФ от 31 октября 2009 г. N 879
  3. ГОСТ ИСО 8601-2001 Представление дат и времени.
  4. Климишин И. А. Календарь и хронология. — Изд. 3. — М.: Наука. Гл. ред. физ.-мат. лит., 1990. — С. 198. — 478 с. — 105 000 экз. — ISBN 5-02-014354-5.
  5. The 21st Century and the 3rd Millennium. When Did They Begin? (англ.). U.S. Naval Observatory. (13 October 2017). Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 13 кӱни, 2017.
  6. 19 век // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.