Кӧксу-Оозы аймактыҥ маанызы ла кебедели

Рувики сайттаҥ

Кӧксу-Оозы аймактыҥ маанызы ла кебедели (орус. Флаг и герб Усть-Коксинского района) Кӧксу-Оозы аймактыҥ маанызы ла кебедели 2019 јылда јаҥар айдыҥ 30 кӱнинде Кӧксу-Оозы аймактыҥ депутаттарыныҥ Совединиҥ № 23−2 јӧбиле јарадылган.

Кӧксу-Оозы аймактыҥ кебедели Арасей Федерацияныҥ тергеелик геральдикалык регистрында № 12855 темдекле бичилген[1].

Кӧксу-Оозы аймактыҥ маанызы Арасей Федерацияныҥ тергеелик геральдикалык регистрында № 12855 темдекле бичилген[2].

«Кӧксу-Оозы аймак» деп муниципал тӧзӧлмӧниҥ кебедели «Методические рекомендации по разработке и использованию официальных символов муниципальных образований» деп методикалык јартамалдар аайынча эдилген (2-чи бӧлӱк, VIII-чи бажалык, п.п. 45-46)[3], Арасей Федерацияныҥ Геральдикалык соведиле 28.06.2006 јылда јӧптӧлгӧн [1].

Муниципал аймактыҥ јӧптӧлгӧн муниципал короназыныҥ бӱдӱми — беш сӱӱрилӱ алтын корона. Кебедел толо версияла болор аргалу (толо кебедел — муниципал короналу), онойдо ок кыскартылган версиязы (корона јок гербовой куйак); кебеделдиҥ эки версиязы теҥ-тай тапту ла тӱҥей статусту[1].

Алтай Республика, Кӧксу-Оозы аймак, Оймонныҥ чӧли

Кӧксу-Оозы аймактыҥ кебедели 2019 јылдаҥ ала

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Геральдикалык јурамал[тӱзедер | кодты тӱзедер]

«Мӧҥӱн јалаҥда кӧкчаҥкыр ӱч учкур башту кыр (ортодо сӱӱризи бийик, сол јанындазы экӱзине кӧрӧ јабыс) орто ло сол јанында сӱӱрилер ортозында артту, ол артта алтын алтын тегелик безант кӧрӱнет[к. 1], тонко окаймленный червленью и обременённый скачущим влево чёрным оленем (маралом), с длинными рогами; гора обременена в оконечности узким выщербленным серебряным поясом, над которым со смещением вправо расположена золотая головка колоса о девяти зёрнах»[1].

Символиказын јартаганы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кӧксу-Оозы аймактыҥ кебедели 2019 јылдаҥ ала

Кӧксу-Оозы аймактыҥ кебедели бу аймактыҥ тӱӱкилик, ар-бӱткендик, географиялык ла экономикалык аҥылузын кӧргӱзет.

Кӧксу-Оозы аймактыҥ кебеделинде [1]:

  • ак јалаҥда байлу туу Ӱч-Сӱмер кырдыҥ кӧк-чаҥкыр сомы аллегориялык јуралган орус. Белуха, бу тууныҥ эдегинде — Кӧксу-Оозы аймак јадат;
  • кырдыҥ сомыныҥ ӱстинде арбаныҥ алтын мажагы јуралган (јакшы тӱжӱмниҥ кереези);
  • кыр бажында алтын тегелик јуралган, эртен тура кӱнниҥ темдеги, оныҥ ичинде алтай маралдыҥ маҥда сомы, кӱндӱ (солярный) персонаж;
  • оныҥ мӱӱстери бастыра тынар-тындуны ойгоскон кӱнниҥ чогын керелейт. Алтай калыктыҥ мифологиязында марал кӱнӱҥ сайын кӱнниҥ солынар темдеги, кӱн маралдыҥ мӱӱстеринде чыгып ажат;
  • алты јанында тыйрыкталган чийӱ Кадынды керелейт, ол Ӱч-Сӱмер мӧҥкӱлеринеҥ башталат;
  • мажактыҥ тогус арбазы аймакта тогус јуртты темдектейт.

Кебеделде бар ӧҥдӧрдиҥ геральдикада учуры[1]:

  • кӧк-чаҥкыр (орус. лазурь) — бийик амадулар, ачык-јарык ла јакшы кӱӱн;
  • сары, алтын (жёлтый) — байлык, чындык, тоомјы, тӱжӱм, кижилик кӱӱн;
  • кызыл (червлень, красный) — геральдикада турумкайды, кеендикти ле јӱрӱмди керелейт;
  • ак мӧҥӱн ӧҥ — мӧҥкӱлерлӱ кырлардыҥ ӧҥи, ару ла быртыбаган ар-бӱткен;
  • кара ӧҥ (чёрный) — геральдикада ак-чек, токыналу санаа, ойгор кӧгӱс, чындык ла ӱргӱлјиктиҥ темдеги.

Авторлордыҥ ӧмӧлиги[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кебеделдиҥ идеязы 2004 јылда јӧптолгӧн Кӧксу-Оозы аймактыҥ кебеделиниҥ композициязына тайанган.

Геральдикалык јазамал — Ю. Росич (Москва);

Компьютер дизайны — А. Карповтыҥ (Барнаул), Ю. Росич (Москва).

Кӧксу-Оозы аймактыҥ кебедели 2019 јылдаҥ озо

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

«Кӧксу-Оозы аймак» деп муниципал тӧзӧлмӧниҥ депутаттарыныҥ сессиязында 2004 јылда кӱчӱрген айдыҥ 26 кӱнинде (№ 15-8 «Об утверждении положения о гербе МО „Усть-Коксинский район“») јӧптӧлгӧн.

Кӧксу-Оозы аймактыҥ маанызы, 2004 јыл

Кӧксу-Оозы аймактыҥ кебеделинде[1]:

  • ак јалаҥда байлу туу Ӱч-Сӱмер кырдыҥ кӧк-чаҥкыр сомы аллегориялык јуралган орус. Белуха, бу тууныҥ эдегинде — Кӧксу-Оозы аймак јадат;
  • кырдыҥ сомында алтын мажак јуралган (арбынду тӧжӱмниҥ кереези);
  • кыр баштай алтын тегелик јуралган, таҥ атканда кӱнди керелейт,

оныҥ сомында учуп брааткан марал (солярный (солнечный) персонаж; оныҥ мӱӱстери кӱнниҥ чокторын темдектейт, пробуждающие все живое ото сна алтай калыктыҥ мифологиязы аайынча ол бастыра тынар-тындуны ойгозот.

Кебеделде бар ӧҥдӧрдиҥ геральдикада учуры:

  • Кӧк-чаҥкыр — бийик ууламјылар, ачык-јарык, чындык, ӧрӧ ӧзӧриниҥ темдеги;
  • Алтын — байлыктыҥ, улуныҥ, тӱжӱмниҥ кереези.

Кӧксу-Оозы аймактыҥ маанызы, 2019 јылдаҥ ала

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Флаг Кӧксу-Оозы аймактыҥ маанызы, 2019 јылдаҥ ала

Мааныныҥ јурамалы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Экче бӧс тууразы ла узуны 2:3, «Кӧксу-Оозы аймак» деп муниципал тӧзӧлмӧниҥ кебеделиниҥ композициязына кеберлеш, ак, кӧк, кызыл, сары ла кара ӧҥдӧрлӱ[2].


Мааныныҥ ич јаны тыш јанына тӱп-тӱҥей.

Мааныныҥ сӱри аймактыҥ кебеделиниҥ композициязы ла символиказына тӱҥей [2].

Авторлордыҥ ӧмӧлиги[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кебеделдиҥ идеязы 2004 јылда јӧптӧлгӧн Кӧксу-Оозы аймактыҥ кебеделиниҥ композициязына тайанган.

Геральдикалык јазалта — Ю. Росич (Москва);

Компьютер дизайны — А. Карповтыҥ (Барнаул), Ю. Росич (Москва).

Ајарулар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Герб Усть-Коксинского района в ГГР
  2. ↑ 1 2 3 Флаг Усть-Коксинского района в ГГР
  3. ↑ Методические рекомендации по разработке и использованию официальных символов муниципальных образований (утверждены Геральдическим советом при Президенте Российской Федерации 28 июня 2006 года (с последующими дополнениями, по состоянию на 01.01.2022 г.)
Комментарийлер
  1. ↑ Беза́нт (фр. Besant) — простая гербовая фигура, представляющая собой кружок (шар), окрашенный золотом, символизирующий собой деньги, богатство (недр), в широком смысле — тепло, удачу и радость.

Тайантылар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Алган јери - "https://alt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Кӧксу-Оозы_аймактыҥ_маанызы_ла_кебедели&oldid=190832"