Турачак аймактыҥ маанызы ла кебедели

Рувики сайттаҥ

Турачак аймактыҥ маанызы ла кебедели (орус. Флаг и герб Турочакского района). Турачак аймактыҥ маанызы ла кебедели 2019 јылда јаҥар айдыҥ 26 кӱнинде Турачак аймактыҥ депутаттарыныҥ Совединиҥ № 17-2 јӧбиле јарадылган[1].

Турачак аймактыҥ кебедели Арасей Федерацияныҥ тергеелик геральдикалык регистрында № 12850 темдекле бичилген[2]. Турачак аймактыҥ маанызы Арасей Федерацияныҥ тергеелик геральдикалык регистрында № 12851 темдекле бичилген[3].

«Турачак аймак» деп муниципал тӧзӧлмӧниҥ кебедели «Методические рекомендации по разработке и использованию официальных символов муниципальных образований» деп методикалык јартамалдар аайынча эдилген (2-чи бӧлӱк, VIII-чи бажалык, п.п. 45-46), Арасей Федерацияныҥ Геральдикалык соведиле 28.06.2006 јылда јӧптӧлгӧн[2]. Муниципал тӧзӧлмӧниҥ муниципал короназы — кӧрӱнип турган алтындалган беш курч баш. Кебедел толо кӧргӱзилер аргалу (муниципал короналу), онойдо ок кыска бӱдӱмдӱ болор аргалу; бу эки бӱдӱми экилези тӱҥей статусту[2].

Алтай Республика, Турачак аймак, Алтын Кӧл, Артыбаш ла Јыгач Јылан кырдыҥ ӱстинеҥ кӧрзӧ

Турачак аймактыҥ кебедели 2019 јылдаҥ бери

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Турачак аймактыҥ кебедели 2019 јылдаҥ бери

Геральдикалык јурамал[тӱзедер | кодты тӱзедер]

«Јажыл јалаҥда кырларын чичкерте мӧҥӱн кајыган чап-чаҥкыр сӱӱрилер ле удур-тедир јуралган алтын балыктардыҥ ортозында эки кара кӧстӱ эликтиҥ алтын бажы удура кӧргӱзилген, эки јанында мӧштиҥ алтын тобоголоры, эликтиҥ мӱӱстериниҥ эки јанында ла олордыҥ ортозында ӱч башту чап-чаҥкыр кыр кӧрӱнет, кырдыҥ бажы мӧҥӱнле мызылдайт, ортозындагы сӱӱри арткандарынаҥ бийик»[2].

Символиказын јартаганы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кебеделдиҥ композициязы[2] Турачак аймактыҥ тӱӱкилик, ар-бӱткендик, географиялык ла экономикалык аҥылузын кӧргӱзет. Кебеделде кӧргӱзилген Алтайдыҥ маралы — маралдардыҥ эҥ ле јаан бӱдӱмдериниҥ бирӱзи. Бу јайымды сӱӱр ле кӱчтӱ аҥ, ол кырлу јерде агашту чӧлдӧрди јакшызынат, оныҥ мӱӱстери эм-томду. Алтайдыҥ маралы алтай јонныҥ эҥ ле тоомјылу аҥдарыныҥ бирӱзи.

Кеп куучынла, Ӱлген Кудай — Алтайдыҥ ада Јайааны, маралды Јелбеген деп јутпала тартышса, улуска болушсын деп аткарган эмтир. Марал јердиҥ ӱстиле салкын кептӱ учуртып, мӱӱстериле кара јарамасты јара тартып, туйгактарыла јерге бадай тепсеген. Оныҥ ӧткӧн изиниҥ јеринде јалаҥдар ойгонып, суулар аруталып, агаштар ла чечектер чечектей берген.

Кебеделде чап-чаҥкыр сӱмерлер јуралган, бу кырлу ландшафт бу јердиҥ аҥылузы болгонын илелейт, онойдо ок аймактыҥ Алтай Республикага кирип турганын база кӧргӱзет. Сӱмерлердиҥ чап-чаҥкыр ӧҥи - Алтай кырлардыҥ арузын керелейт. Кебеделдиҥ эки балык јуралган чаҥкыр ӧҥдӱ учы аймактыҥ јериндеги Алтын Кӧлди керелейт, бу кӧл Сибир таланыҥ ла оноҥ до ыраак јерлердиҥ кӧп тоолу туристтерин јилбиркедет. Кӧлдӧҥ аймактыҥ эҥ ле јаан Бий деп суузы чыгара агат.

Алтын Кӧлдиҥ эдегинде јер «Алтай деп корулу јерге» кирет, кӧлгӧ кирген јетен суулардыҥ ла Бий сууныҥ јарадында ийне јалбыракту агаштар, олор мӧштиҥ кузугыла, јымжак тӱктӱ аҥдарла, мешке-јиилекле бай. Кебеделде аймактыҥ агаш-тажыныҥ ла ар-бӱткенниҥ байлыгын јажыл ӧҥ лӧ мӧштиҥ эки кузугы керелейт.

Кебеделдеги ӧҥдӧрдиҥ геральдикада учуры[2]:

Сары ӧҥ (алтын) байлыкты, чындыкты, быжуны, кӱндӱлӱ ла бийик кӱӱнди кӧргӱзет.

Ак ӧҥ (мӧҥӱн) — бийик ӧзӱмниҥ, бийик кӱӱн-таптыҥ, бӱдӱмјиниҥ темдеги.

Чаҥкыр, кӧк чаҥкыр ӧҥдӧр бийик јӱткӱмелди, ачык-јарык кӱӱнди, јакшылыкты керелейт; онойдо ок бу ӧҥ суулар ла ару теҥериниҥ ӧҥи болор.

Јажыл ӧҥ — јастыҥ, сӱӱнчиниҥ, ижемјиниҥ, јӱрӱмниҥ, су-кадыктыҥ ла ар-бӱткенниҥ темдеги .

Авторлордыҥ ӧмӧлиги[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кебедел Турачак аймактыҥ Турачак јурттыныҥ тузаланып турган эмблемазына тайанып эдилген.

Кебеделди оноҥ ары Турачак јурттаҥ В.Осипов, Москвадаҥ Ю. Росич јазаган;

Компьютерле дизайнды А. Карпова Барнаул каладаҥ, С. Голиков Донецк каладаҥ, Ю. Росич Москва каладаҥ јазаган;

Символика-темдектерди Ю. Росич Москвадаҥ јартаган.

Турачак аймактыҥ кебедели 2019 јылдаҥ озо

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кебеделде Салоп деп туу јуралган болгон, алты јанында балыктар Алтын Кӧлди[3].

Турачак аймактыҥ маанызы 2019 јылдаҥ бери

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Турачак аймактыҥ маанызы 2019 јылдаҥ бери

Јурамал[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Экче бӧс, тууразы ла узуны 2:3, воспроизводящее композицию герба «Турочак аймак» деп муниципал тӧзӧлмӧниҥ кебеделине тӱҥей, геральдикалык алтын, мӧҥӱн, кӧк-чаҥкырды сары, ак, кӱк ӧҥдӧргӧ солып салган.

Мааныныҥ ич јаны ла тышты тӱп-тӱҥей.

Мааны аймактыҥ композициязы ла символиказына тӱҥей эдилген[3].

Авторлордыҥ ӧмӧлиги[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Мааны Турачак аймакта Турачак јурттыҥ тузаланып турган гербовидный эмблемазына тайанып эдилген.

Мааныныҥ идеязын јетире јазаган - В. Осипов (Турачак), Ю. Росич (Москва);

Компьютерле дизайны - А. Карпов (Барнаул), С. Голиков (Донецк кала), Ю. Росич (Москва);

Символиказыныҥ јартамалы - Ю. Росич (Москва).

Ајарулар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  1. ↑ Решение Совета депутатов муниципального образования «Турочакский район» от 26.12.2019 № 17−2 «Об утверждении Положения о гербе и флаге муниципального образования „Турочакский район“»
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 Герб Турочакского района в ГГР
  3. ↑ 1 2 3 Флаг Турочакского района в ГГР
Комментарийлер

Тайантылар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Алган јери - "https://alt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Турачак_аймактыҥ_маанызы_ла_кебедели&oldid=192877"