Карагыс Ялбакова[4]Оҥдой аймактыҥЈоло јуртында 1946 јылдајаан изӱ айдыҥ 9 кӱнинде чыккан, јаш тужы Шибееде ӧткӧн. 1957 јылда ол Областной национальный школго ӱренерге келген. Мында Лизаныҥ јайалтазы оноҥ ары кӧҥжиген, ол областьтыҥ радиокомитединде балдарга учурлаган берилтелерде туружып, кӱӱлик школдо скрипкага ӱренип, хордо кожоҥдоп, конкустар ла олимпиадаларда, художественный самодеятельностьто эрчимдӱ туружып баштаган. Удабай бу школго оныҥ карындажы Николай, сыйындары Лида ла Надя ӱренерге келген.
Адазы, Ялбаков Чаҥкыш Иванович[5], 1917 јылдакӱӱк айдыҥ 1 кӱниндеОҥдой аймактыҥЈоло јуртында чыккан, тодош сӧӧктӱ кижи, зоотехник-селекционер, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачызы, јажына ла Кеҥиниҥ совхозында зоотехник, кийнинде, амыралтага чыгала койчы болуп иштеген.
Ол 1942 јылда јуунаҥ шыркалу јанып келген, бу ла јылда кыпчак сӧӧктӱ Елена Чочкинала биригип, биле тӧзӧгӧн. Елена 1915 јылдаШабалин аймактыҥИльинка јуртында чыккан. Ильинканаҥ Буландыкта јадып, билези Шибееге токтогон. Елена јетијылдык школ божоткон кийнинеҥ, Ойрот-Турада Кооперативный училище божодып, Кош-Агашта банкта кассир, Улаганда, Јолодо магазинде садучы болгон. Кожоҥдоор, гитарала ойноор, јайалталу, кеберкек кыс болгон.
Чаҥкыш Иванович ле Елена Андреевнаныҥ (адазыныҥ алтай ады Бадык) билезинде 4 кыс ла бир уул чыдаткан.
Горно-Алтайскта областной национальный школды божодоло, ол Москвада культураныҥ институдыныҥ культурно-просветительский факультединиҥ дирижерско-хоровой бӧлӱгине кирген[6]. Бу ӧйдӧ мында Валентина Толкунова, Геннадий Заволокин, Игорь Николаев, Леонид Агутин ӱренгендер. СССР-дыҥ калыктарыныҥ студенттери мында база кӧп болгон. Олордыҥ тилиле, культуразыла таныжып, казактап, башкирлеп, узбектеп кожоҥдоп баштаган. Јаҥы јерге темигип, ӱредӱге јилбиркеп, Лиза уур-кӱчти ӧдӱп чыгатан. Ыраак Москвада јерлештериле туштажып, чайлап, куучындажып, солундарла ӱлежип, кожоҥдожып, ӱлгерлер кычырып туратан. Ӱӱрелери Тамара Мендошева, Татьяна Тайпина, Валентина Чичиекова, Зоя Анатова, Светлана Кандаракова, Любовь Пустогачева ла Луиза Торбогошевала кожо киного, театрга, выставкаларга јӱретен.
Туулу Алтайдаҥ керектериле келген бичиичилер Переделкиного келетен, студенттер олорго база јолугатан. Шатра Шатинов, Паслей Самык, Кӱӱгей Тӧлӧсов ло Эркемен Палкин Алтай јеринеҥ эрӱ салкын ла јастыҥ тыныжын экелетен.
Бу ла ӧйлӧрдӧ Лиза јайаандык ижине керектӱ Карагыс деп псевдоним алган.
Москвада ӱренип турган студенттер театрлар ла выставкаларга јӱрер учурлу болгон. Карагыс Ялбакова ол ӧйдӧги јарлу артисттердиҥ Карел Готтыҥ, Анна Германныҥ, Батыр ла Фарух Закировтордыҥ, Бибигуль Толегенованыҥ, Дин Ридтиҥ, Готлиб Ронинсонныҥ, Владимир Высоцкийдиҥ концерттерин кӧргӧн. МГИКТЕ јарлу ӱлгерчилер туштажулар ӧткӱретен, олордыҥ ортодо јууныҥ туружаачызы Эдуард Асадовтыҥ эҥиринде Карагыс Тӧрӧли, ар-бӱткен, чындык керегинде јаш-ӧскӱримге учурлалган ӱлгерлерин ӧкпӧӧрип уккан.
Јайгы амыралтаныҥ ӧйинде студент кыс темирјолдо проводник болуп, ороонныҥ телкемдериле Москванаҥ ала Ыраак Кӱнчыгышка јетире маҥтадып иштеген.
Москва артистке кӧп солун туштажулар ла таныштар берген. Кӧп јарлу артисттерге ол нӧкӧр болуп арткан.
Кожоҥчы ас туштаар тембрлу ӱндӱ — колоратурный сопрано. Оны алтайыстыҥ тоорчыгы деп тегиндӱ адабаган.
Елизавета (Карагыс) Ялбакова алтай кӱӱчилердиҥ Андрей Анохинниҥ, Борис Шульгинниҥ, Александр Тозыяковтыҥ, Владимир Хохолковтыҥ кожоҥдорын сценага чыгарган. Оныҥ 100-теҥ артык кожоҥдоры, бир канча кӱӱлик альбомдоры бичилген. Евгений Борисов башкарган «Сибирь» деп орыс калыктыҥ ойноткыларыныҥ оркестрыла кожо (Барнаул), Новосибирсктиҥ радио ло телевидениезиниҥ оркестрыла кожо Карагыс Ялбакова кӧп кожоҥдор бичип, Сибирдиҥ калаларыла гастрольдоп јӱрген, калыктар ортодо конкурстарда турушкан, Польша, Бельгия, Вьетнам, Люксембург, Турцияда ӧткӧн фестивальдарда турушкан[8]
Ялбакова Е. Ч. телекейдиҥ сценический площадкаларында кожоҥдоп, алтай культураны кӧдӱреринде јаан иш ӧткӱрген.
Јайаандык ижинде бийик једимдери, калыктар ортодо најылык ла амыр-энчӱ учун јаан ижи учун, Карагыс Ялбаковага «Алтай Республиканыҥ кӱндӱлӱ кижизи» деп нере берилген (2016).
«Меня всегда поражала ее колоссальная энергия, с которой она берется за любую творческую работу. Замечательная артистка! Высоко образованна и пунктуальна. Я пытаюсь научиться у нее многому. Очень хочется, чтобы эта неиссякаемая энергия и любовь к творчеству оставались в ней надолго». Александр Трифонов.