Четверг

Рувики сайттаҥ


Четве́рг — среда ла пятницаныҥ ортозында турган неделениҥ кӱни.

Телекейди кудай јайаган тӧртинчи кӱн («четверг») (Библия. Бытие 1:20.-23).Нюрнбергтеги текпе (хроника), 1493 јыл
Христиандар Улу четвергте сананып турган «Тайная Вечеря» деп керек

Этимологиязы

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Зевс статуяныҥ копиязы, оноҥ ары јаҥжыгула «четвергти» кӱкӱрттиҥ кудайына учурлай адаган

Орус тилде ады «тӧрт» деп тооноҥ башталган, нениҥ учун дезе — ол неделениҥ тӧртинчи кӱни. Бу тооломо ӧскӧ славян тилдерде база тузаланылат: словактап — štvrtok, чехтеп — čtvrtek, поляктап — czwartek, болгарлап — четвъртък.

Јебрен гректерде четверг Зевсге учурлалган, римляндарда — Юпитерге (итал. Giovedì), скандинавтарда — Торуга (англ. Thursday). Славяндарда — кӱкӱрттиҥ кудайы Перунге.

Роман тилдерде Юпитерге учурлалган ат арткан: итальянда — giovedì, испандап — jueves, французтап — jeudi. Герман тилдерде: немецтеп — Donnerstag, голландтап — Donderdag.

Англий Thursday јебренанглийдеҥ Þunresdæg — «Тунораныҥ кӱни»[1].

Кӱнтизӱде четвергтиҥ јери

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
«Четверг (эртен пятница)», Садлер, 1880 ј.

Стандартла кӧрзӧ ISO 8601 четверг — неделениҥ тӧртинчи кӱни ле неделердиҥ нумерациязын кӧргӱзет: јылдыҥ баштапкы неделези јылдыҥ баштапкы четвергин тудат.

Иудей ле христиан јаҥжыгуларда четверг — неделениҥ бежинчи кӱни: гректеп Πέμπτη («пемпти» — «бежинчи»), ивритле יום חמישי («Йом Хамиши» — «Бежинчи кӱн»).

Кудайлык јаҥ

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Православиеде:

  • Четвергте сырный седмица — Шио Мгвимскийди байрамдаары;
  • Четвергте Улу посттыҥ бежинчи седмицазы — Мария Египетскаяныҥ эземи;
  • Улу четверг — Јажытту эҥирдиҥ эземи ле Евхаристияны тургусканын;
  • Пасханыҥ кийнинде 40 конзо — Вознесение Господне.

Тегин четвергтер апостолдор ло святительдерге учурланат, эҥ ле артык Николай Чудотворецке. Четверг постный кӱн эмес, кӧп постту кӱндердеҥ башка.

Католицизмде бу кӱнди Јажыл деп айдат (Dies viridium)[2].

США-ныҥ протестанттарында кӱчӱрген айдыҥ тӧртинчи четверги — Алкыштыҥ кӱни.

Иудаизм ла ислам четвергти пост тударга јакшы кӱн деп чотойт. Индуизмде бастыра Индияда четвергте пост тудат.

Культуралык јаҥжыгулар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
«Алкыштыҥ кӱнине» 1913 јылдыҥ открытказы

Орус укаа сӧс «Четвергте јааштыҥ кийнинде» «Келер ӧйдӧ качан болор јарты јок» деп айдат.

1932 јылда СССР-да четвергте общепиттерде «балыктыҥ кӱни» тургузылган.

Великобританияда јаҥжыккан аайынча четвергте талдаштардыҥ кӱнин ӧткӱрет. 1935 јылда четвергете баштапкы талдаштар ӧткӧн.

1929 јылдыҥ ӱлӱрген айдыҥ 24-чи кӱнинде «Кара четверг» — Улу депрессия башталган.

Четверг ат адаарында

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • «Человек, который был Четвергом» — Г. К. Честертонныҥ романы;
  • «Благостный четверг» — Джон Стейнбектиҥ романы;
  • «После дождичка в четверг» — киночӧрчӧк;
  • Thursday (англ. Четверг) — американ рок-группа.


  1. Online Etymology Dictionary
  2. ЭСБЕ, «Четверг» деп статья