Кадрлар (национал проект)
| Кадры (национал проект) орус. Национальный проект «Кадры» | |
|---|---|
 | |
| Башталган дата | 2024 јыл |
| Шылтагы | Россиияныҥ Президенти Владимир Путинныҥ јакылтазы |
| Сайт | национальныепроекты.рф |
Ка́дрлар (национал проект) (орус. Ка́дры) — национал проект, Россияныҥ Президенти Владимир Путинниҥ јакааны аайынча тургузылган[1]. Баштапкы катап 2024 јылда Федерал јуунга бичиген баштануда айдылган[2].
Стратегиялык амадузы
2024 јылда Федерал јуунга бичиген баштануда Владимир Путин промышленностьто, билимде ле ӧскӧ сфераларда келер демографиялык ӧзӱмге келиштире, јиит специалисттер белетеер деп амаду тургускан: 2030 јылга јетире ороондо 8,3 млн кижи 20 јаштаҥ ала 24 јашка јетире; 2035 јылга јетире — 9,7 млн кижи. Тергеениҥ башкараачызы Россияда 2023 јылда иш јок улустыҥ процентти эҥ ле ас — 2,9 % болгон, ол экономиканыҥ позитивный айалгазын ле кадрлар јетпей турганын кӧргӱзет деп айткан[3]. 2028 јылга јетире коруныҥ промышленнозинде 1 миллионго јуук иштиҥ специалисттерин белетеер керек[4]. Бу курч суракты тӱрген бӱдӱрерге, Президент министрлердиҥ кабинедине, профильный ведомстволорго ло аргачылардыҥ бирлигине орто ӱредӱни, бийик ле профӱредӱни национал проекттердиҥ амадузыла онойдо ок экономиканыҥ секторлорыныҥ једикпестерин кожо ајарар керек деп айткан:
…школ ло бийик ӱредӱниҥ колбуларын тыҥыдар керек. Олор јаҥыс логикала иштеер керек, тӱҥей турултага. Мында иш береечилердиҥ туружы учурлу. Быјылгы ӱредӱниҥ јылында орооныҥ бастыра школдорында профориентациениҥ эп-аргаларын ачар. Балдарда 6-чы класстаҥ ала башка-башка специальносторло таныжар аргазы бар[5].
Аҥылу текст (орус.)[кӧргӱзерјажырар]…нужно на деле укрепить связку всех уровней образования от школы до вуза. Они должны работать в единой логике, на общий результат. Конечно, здесь важно участие будущих работодателей. С нынешнего учебного года во всех школах страны развёрнута система профориентации. Ребята начиная с 6-го класса могут познакомиться с разными специальностями[6].
Бу тургузылган тергеелик стратегияны бӱдӱрерге јаҥы национал проект тургузылганы керегинде јарлалган, онойдо ок бу проектле тудуш национал ла федерал проекттерди келиштире јазаган[7]. «Кадры» деп национал проекттиҥ амадузын бӱдӱрерге инфраструктураны јазаар, технологиялык ла ӱредӱниҥ айалгазында билимниҥ базазын кӧдӱрер керектер эдери тургузылган:
- орто профессионал ӱредӱниҥ учреждениелерин јазаар ла јеткилдеерге (2030 јылга јетире 120 млрд салковой акча чыгарган)[1];
- 800 вузттыҥ общежитиелерин јазаар (2030 јылга јетире 124 млрд салковой акча чыгарган);
- 2030 јылга јетире 25 университетте кампус тудар (400 млрд салковой акча чыгарган), планда 40-гӧ јуук студенттердиҥ калаларын тудары;
- «Приоритет-2030» деп университеттерге болужар тергеелик программа аайынча ӱзеери акчала јеткилдеери (ӱзеери 190 млрд салковой акча 2030 јылга јетире);
- 2030 јылга јетире бастыра профессионал ӱредӱниҥ учреждениелери «Профессионалитет» федерал проектке кирери, «Профессионалитет» колледжтер ле бизнезтиҥ кожо иштеерине болужат, ӱредӱ божоткондорды јӱс процентке ишке кийдирет[2];
- бийик ӱредӱниҥ ле билимниҥ организацияларыныҥ билим-техникалык библиотекаларыныҥ модернизациязы (ӱзеери 9 млрд салковой чыгарылган)[8];
- ӱредӱниҥ вузтарыныҥ программазын јаҥыртары (9 млрд салковой чыгарылган)[9];
- бизнес ле тергее билимниҥ ле технологиялык разработкаларга эки катапка кӧп акча саларында (2030 јылга јетире ВВП-ныҥ чыгымдарыныҥ ӱлӱзи 2 % јетиреринде)[1].
Эффективностиҥ темдеги
Национал проекттиҥ эффективнозын темдектеерге кадровый, инновационный ла промышленный проекттер, регионал јамыларла, вузтарла бизнесле кожо тургузылган критерийлер, онойдо ок инвестицияларла јӧмӧлгӧн студенттердиҥ стаптарыныҥ тоозы[1]. 2030 јылга јетире јылдыҥ ла студенттердиҥ технологиялык стартаптарын 30 муҥга јетирер деп амаду тургузылган[10]. РФ-ныҥ Башкарузыла јаҥы программа белетелген, ол мындый проекттерге инвестиция эткен венчурный аргачыларга 50 %-тин ойто тӧлӧп берер (ойто тӧлӧӧргӧ 13 млрд салковой чыгарылган).
Университетте технологиялык аргачылыкка тӧзӧлгӧ
Технологиялык суверенитет
Россияныҥ билим-технологиялык тазыктырузыныҥ стратегиязыныҥ; тӧс компонентты ол «Кадрлар» деп национал проект, ол технологиялык суверенитетке једерге «сквозной» сфералар деп айдылып турган, орооныҥ бастыра экономиказын тыҥыдар: станкостроениеде ле производствоныҥ средстволорында, робототехникда, беспилотный аргаларда, экономика данныхта, химияда[11]. 2030 јылга јетире тургузылган Стратегияла Россияныҥ ичбойында рыногында бийиктехнологичный товарларла ла услугалардыҥ ӱлӱзи алты катапка кӧптӧӧр керек, сырьевой эмес экспорттыҥ кеми эки ӱчке кӧптӧӧр[1]. Импорттыҥ ӱлӱзи тыҥ астаар учурлу: 1999 јылда ол 26 % ВВП болгон болзо, 2023 јылда 19 %-ке ВВП астаган, 2030 јылда 17 %-ке ВВП астаар учурлу[1]. Онойып Россия гран ары јанынаҥ келген технологиялар ла билимнеҥ керектӱ продукциялардаҥ камаанду болорынаҥ айрылар, онойдо ок РФ-наҥ јӱре берген компаниялардаҥ арткан куру јерлерди толтырар.
Россиянаҥ ӧскӧ ороондордыҥ компаниялары јӱре берген
Ӱзеери јетирӱ
2024 јылдыҥ кандык айында иштиҥ министры Антон Котяков айтканыла, 2021 јылдаҥ ала јиитер ортодо иш јок айалга бӱдӱн јарым катапка астаган, эмди 5,1 %[12].
2024 јылда јаҥар айда РФ-ныҥ вице-премьеры Александр Новак Россияда бийик квалификациялу ишчилердиҥ једикпези 1,5 млн кижи. Вице-премьердиҥ айтканыла, строительстводо, маҥтада ла ЖКХ-да специалисттер јетпейт[13].
2025 јылдыҥ кочкор айында РФ-ныҥ вице-премьеры Татьяна Голикова «Кадры» деп национал проекттиҥ чыгымы 116 млрд салковой деп айткан[14]. 2025 јылда кочкор айдыҥ 21-чи кӱнинде проекттиҥ кассовый јеткилдежи 43,8 % деп айткан[15].
Ајарулар
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Послание Президента Федеральному Собранию. http://kremlin.ru (29 кочкор ай 2024). Дата обращения: тулаан айдыҥ 4 кӱни, 2024.
- ↑ 1 2 Владимир Путин объявил о запуске нового национального проекта «Кадры». https://edu.gov.ru (29 кочкор ай 2024). Дата обращения: тулаан айдыҥ 6 кӱни, 2024.
- ↑ Путин: безработица в РФ снизилась до 2,9% впервые в истории. TACC. Дата обращения: тулаан айдыҥ 7 кӱни, 2024.
- ↑ Путин: до 2028 года нужно подготовить 1 млн специалистов рабочих профессий. AiF. Дата обращения: тулаан айдыҥ 7 кӱни, 2024.
- ↑ Послание Президента Федеральному собранию. http://kremlin.ru (29 кочкор ай 2024). Дата обращения: тулаан айдыҥ 6 кӱни, 2024.
- ↑ Послание Президента Федеральному собранию. http://kremlin.ru (29 кочкор ай 2024). Дата обращения: тулаан айдыҥ 6 кӱни, 2024.
- ↑ Леонов, Сергей Семья, молодежь, взрослые. Путин назвал новые выплаты для жителей России. AiF. Дата обращения: тулаан айдыҥ 4 кӱни, 2024.
- ↑ Путин поручил модернизировать сеть научно-технических библиотек. РИА Новости (29 кочкор ай 2024). Дата обращения: кочкор айдыҥ 29 кӱни, 2024.
- ↑ В России выделят девять миллиардов рублей на обновление педвузов. РИА Новости (29 кочкор ай 2024). Дата обращения: кочкор айдыҥ 29 кӱни, 2024.
- ↑ Дмитрий Чернышенко: 69 регионов подключилось к реализации федпроекта «Платформа университетского технологического предпринимательства». http://government.ru (6 ӱлӱрген ай 2022). Дата обращения: кочкор айдыҥ 19 кӱни, 2024.
- ↑ Необходимо добиться технологического суверенитета, заявил Путин. РИА Новости (29 кочкор ай 2024). Дата обращения: тулаан айдыҥ 7 кӱни, 2024.
- ↑ Путин обсудил молодежную политику с членами правительства - Российская газета. Российская газета (4 кандык ай 2024). Дата обращения: кандык айдыҥ 9 кӱни, 2024.
- ↑ Александр Новак: России необходимо 1,5 млн высококвалифицированных кадров | Эксперт (орус.). Эксперт. Дата обращения: јаҥар айдыҥ 11 кӱни, 2024.
- ↑ Татьяна Голикова оценила расходы на нацпроект «Кадры» в 116 млрд рублей. Эксперт (18 кочкор ай 2025). Дата обращения: кочкор айдыҥ 19 кӱни, 2025.
- ↑ Голикова: кассовое исполнение нацпроекта "Кадры" составляет уже 43,8%. TACC (21 кочкор ай 2025). Дата обращения: кочкор айдыҥ 21 кӱни, 2025.
Россияныҥ национал проекттери | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||
