Суразаков, Сазон Саймович

Сазон Саймович Суразаков
Сазон Саймович Суразаков
Чыккан ӧйи	јаҥар айдыҥ 23 кӱни 1925
Чыккан јери	Майма аймак, Ойрот автоном область, Сибир кырай[d], Российский Советский Федеративный Социалистический Республика[d], СССР[d];
Божогон ӧйи	тулаан айдыҥ 20 кӱни 1980 (54 јаш)
Ороон	СССР[d];
Иш-тоштыҥ бӱдӱми	бичиичи

Суразаков, Сазон Саймович (1925 јыл јаҥар айдыҥ 25 кӱни, Майма аймак Сайдыс јурт — 1980 јыл тулаан айдыҥ 20 кӱни, Горно-Алтайск) — алтай фольклорист, бичиичи ле литературовед, филологиялык билимдердиҥ баштапкы алтай докторы, профессор^[1]. Сӧӧги чапты, бай ады — Абаай.

Биографиязы

Сазон Суразаков^[2] 1925 јылдыҥ јаҥар айыныҥ 25-чи кӱнинде Ак-Кобы деп ӧзӧктӧ кӧп балдарлу улустыҥ билезинде чыккан. (Сайдыс јурт, эмди Майма аймактыҥ Алтай Республиканыҥ јурты). Школго эрте барган. Јетијылдык школды божодоло педучилищеге ӱренерге кирген. Ӱредӱзин Бийск калада пединститутта улалткан. 1941 јылда Москванаҥ Карл Либкнехтиҥ адыла адалган пединститут Ойрот-Турага эвакуацияга кӧчкӧн. Бу институтта алтай бӧлӱк ачыларда С. С. Суразаков баштапкы студенттердиҥ тоозында боло берген. 2-чи курста билим ишке баштапкы алтамдар эдип, јарлу алтай кайчыныныҥ Н. У. Улагашевтиҥ кай чӧрчӧктӧрин угуп, бичиген. 1943 јылда С. С. Суразаков јууга атанган, тыҥ шыркаладала, эмчиликке јыл туркунына эмденген. Эмдененип алган кийининде, Москва кала јаар ӱредӱге барган^[3].

С.С.Суразаковтыҥ тӧс амадузы — Алтайына, алтай албатызына, алтай билимди ичкери ӧскӱрери болгон. Јууныҥ кийининде [ Туулу Алтай]]ына јанып келди^[4]. Сазон Саймович ол ӧйлӧрди мынайда эске алынган: «Институт тӧзӧлӧрдӧ, јаныс тӧрт толык берилген… Табынча научный ишчилер табылган, бир сары атту болгоныс… Айылымнаҥ бойымныҥ бичиктеримди экелеле, бибилиотека тӧзӧгӧм. Оныҥ кийининде Москвага барарымда, тӧс библиотекалар бойыныҥ артык бичиктерин акту кӱӱнинеҥ бергилеген.»

Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачызы^[5].

1948 јылда В. И. Ленинниҥ адыла адалган Московский педагогический институты тӱгескен. 1950 јылда филологиялык билимдердиҥ кандидады, 1973 јылда — докторы. 1952 јылда Горно-Алтайский тӱӱкиниҥ, тилдиҥ ле литератураныҥ билим-шиҥжӱ институдыныҥ экинчи директоры болгон (эмдиги ады — (орус. Научно-исследовательский институт алтаистики имени С. С. Суразакова). Суразаков С. С. 1958 јылдаҥ ала СССР-диҥ бичиичилериниҥ биригӱзиниҥ турчызы.

Јайаандык ижи

С. С. Суразаков бойын литератураныҥ башка-башка жанрларында ченеген. Баштапкы бичимелдери 1949 јылда кепке базылган. Ол бойыныҥ бичимелдеринде Туулу Алтайда Совет ӧйинде болуп турган кубулталар керегинде бичиген. Суразаков С. С. ӱлгерлик ле прозалу јуунтылар чыгарган: «Ӱлгерлер ле куучындар» («Стихи и рассказы»), «Сӱӱген јерим» («Любимый край»), «Чаҥкыр эҥир» («Голубой вечер»). Онойдо ок Суразаков алтай фольклорло, литературала кӧп тоолу шиҥжӱ иштердиҥ авторы. Алтай элдиҥ алтын энчизи — «Алтай баатырлар» деп 10 том бичиктер алтай тилле чыгат. Бу тизӱ сӱрекей бийик кеминде белетенгени керегинде шиҥжӱчилер шӱлтезин айткан. Ээчиде «Героические сказания об Алтае-Буучае»(1961), «Маадай-Кара»(1973), «Алтайский героический эпос»(1985) деп бичиктер кепке базылган.

Кереес

С. С. Суразаковтыҥ адыла адалган алтаистиканыҥ билим институды. (Институт алтаистики имени С. С. Суразакова).

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи

Ајарулар

↑ Суразаков Сазон Саймович (недоступная ссылка)
↑ БРЭ. Суразаков С.С.
↑ С.С.Суразаков. Архив Республики Алтай
↑ С.Суразаков. Сибирские огни.19ӧј, №3
↑ Фольклорист, литературовед, поэт — Звезда Алтая

Тайантылар

[1] Суразаков Сазон Саймович (недоступная ссылка)

[2] БРЭ. Суразаков С.С.

[3] С.С.Суразаков. Архив Республики Алтай

[4] С.Суразаков. Сибирские огни.19ӧј, №3

[5] Фольклорист, литературовед, поэт — Звезда Алтая

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]