Камин куй таш
| Камин куй таш орус. Каминная пещера | |
|---|---|
 | |
| Темдектери | |
| Таштыҥ бӱдӱми | мрамор |
| Оозыныҥ тоозы | 1 |
| Турган јери | |
| 51°31′ с. ш. 84°50′ в. д.HGЯO | |
| РФ субъекти | Алтай Республика |
| Район | Кан-Оозы аймак |
Камин куй таш (орус. Каминная пещера) — Алтай Республиканыҥ кӱнбадыш јанында Чаргы-Оозыныҥ јурт јеезезинде, Кан-Оозы аймакта.
Физико-географиялык темдектери
Куй таш Кан-Оозы аймакта Каракол јурттаҥ 6 км тӱндӱк-кӱнбадыш јанында, Ануй сууга кирип турган Каракол сууныҥ сол кош суузы Пещерскийдиҥ суузыныҥ ӧзӧгинде. Куй таштыҥ оозы эмеш бийикте, суучактаҥ 22 метр кире. Оозыныҥ јалбагы 17 метр. Куй ташты кӧрӧргӧ аҥылу бюллетениш керек јок.
Јурамалы
Куй таштыҥ бӱдӱми каминге тӱҥей учун, оны камин куй таш деп адаган. Ол Алтай Республикада Кан-Оозы аймакта. Камин куй таш 1982 јылда ачылган[1].
Эмдиги ӧйдӧ куй ташта казынтылар ӧткӱрилбейт. Ол турист тӧс јер деп јарлу. Куй таштыҥ ичинде чыкту, стенелерде кондесат. Оныҥ учун јарык боло берзе, куй таштыҥ ичи јалтырап тургандый кӧрӱнет[1].
Куй таш эки кичинек гроттоҥ турат, оозынаҥ ары бир эмеш јер бийик эмес. Куй таштыҥ оозы јаан, диаметри 20 метр. Баштапкы ла экинчи гроттыҥ ортозы сӱреен кичинек, оны јаҥыс ла эҥмектеп ӧдӧр арга бар. Экинчи грот баштапкызынаҥ јаан, ондо ӱч камера: бирӱзи јаан ла экӱзи кичинек[1].
Једетен јолы
Кан-Оозы аймакка једеле, Чаргы-Оозы деп деремнеге јетире барар керек, оноҥ ары Каракол јуртка јетире. Каракол јурттаҥ куй ташка јетире бир канча метр јойу барар. Пещерскийдиҥ суучагы темдеги болот. Бу суучакка једеле, оҥ јаны јаар эбирип, оныла коштой барар. Чаргы-Оозы јурттаҥ ала куй ташка јетире 30 километр кире бар[1].
Куй ташка јетире јол Каракол суу аккан ӧзӧклӧ барат. Јол коомой грунтовый, ӱсти јазалбаган оныҥ учун бу јолло барарга бийик джип кӧӧлӱк керек.
Археологиялык табынтылар
1984 јылдаҥ ала 1999 јылга јетире куй ташта археологиялык казынтылар ӧткӧн. Ол казынтылардыҥ турулталары аайынча Камин куй ташты, Денисовтыҥ куй тажы чылап, канча муҥјылдарга палеолиттеҥ ала орточактарга јетире, јебрен улус тузаланган деп тӱп-шӱӱлте чыгарган. Улус куй ташты 40 муҥ б. э. озо тузаланган.
Казынтылар ӧдӱп турарда куй таштыҥ оозында тереҥи эки метрге јуук јебрен сӧӧк тапкан. Ол јиит карынду ӱй кижиниҥ сӧӧги болгон. Билимчилерди сӧӧктиҥ кийген кийими јилбирткен: балык бӱдӱмдӱ сӧӧктӧҥ эткен эдимдер, браслеттер ле ӧскӧ дӧ јарангуштар. Бу табылган эдимдерди неолиттиҥ ӧйинде (таш чакта) эдинген деп тургускан[1].
Ајарулар
Тайантылар
- Сайт Туристка.ру — Пещера Каминная. Архивировано кичӱ изӱ айдыҥ 16 кӱни, 2017 јыл.
- Пещера Каминная
- Пещера Каминная