Иконостас (кайа)
Иконостас кайа орус. Иконостас | |
---|---|
![]() | |
Эҥ бийик точка | |
Ӱстӱги бажы | 410 м |
Турган јери | |
52°19′51″ с. ш. 86°59′18″ в. д.HGЯO | |
Ороон |
|
РФ субъекти | Алтай Республика |
Район | Турачак аймак |
Кырларлу сындар | Бийдиҥ Јалы |
Корулу зона | |
Иконостас кыр | |
Категория МСОП | III (Ар-бӱткенниҥ кереези) |
Профиль | комплексный |
Јердиҥ кеми | 19,2 га |
![]() |
![]() |
Россия Федерацияныҥ |
Иконостас (кайа) (орус. Иконостас) — Бий сууныҥ оҥ јарадында Удаловка јурттыҥ јанында, Турачак аймакта, Алтай Республикада турган кайа, Турачактаҥ 7 км ле Јаш-Туранаҥ 180 км. Мындый ат кайага Владимир Ленинниҥ барельефи учун берилген. 1978 јылдаҥ ала Иконостас республикан учурлу ар-бӱткендик комплексный кереези, билимдик, эстетикалык, турист ле тӱӱкилик байлык.
Физико-географиялык темдектери
Иконостас бийиги 80 метр стене, девон граниттеҥ салынган. Айландыра карагай, кайыҥ-карагай, аспак-јойгон, кайыҥ-аспакту бийик ӧлӧҥдӱ јодраларлу, эргиштӱ, баланду јырааларлу арка. Ӧлӧҥдӧр: тӱндӱк аконит, живокост бийик, василистник кичӱ, тӱктӱ молочай, чина Гмелина. Онойдо ок третичный реликттер: копытень европей, герань Роберттиҥ, кипрей кырдыҥ, чалканјалбыракту кӱзӱҥи, европей подлесник, бастыра јаба 15 бӱдӱм.
Айландыра ландшафт кырлу-ӧзӧк, эрозион-аккумулятив, Бий сууныҥ дренированный террасированный ӧзӧги аспакту ла карагай-кайыҥду јалбак ӧлӧҥдӱ арка.
В. И. Ленинниҥ барельефы
Кайаныҥ тал ортозында, 40 метр бийикте барельеф: Кызыл Мааныныҥ ӱстинде В. И. Ленин келтейинеҥ јуралган, онойдо ок јаан таныктарла лозунг бичилген: «Ленинниҥ ады, эткен керектери ле ӱредӱзи јажын чакка болор». Барельефти Турачакта јаткан ӱредӱчи ле комсомолдыҥ ишчизи Иван Сычев јайаган. Јербойында кеп куучынла, Ада Тӧрӧл учун Улу јуу божогон кийнинде јаан удабай Иван тыҥ оорыйла, бойы керегинде эзем артыргызар деп сананган — сууныҥ јарадында турган кайада партияныҥ башчызыныҥ барельефин ташты оодо согуп јураган. Бу ишти ол бир канча неделе эдип, кайада Ленин ле Сталинди јураган. 1957 јылда Сталинныҥ барельефи оодо согулган, культ личность керегинде куучын башталган кийнинде.
Ајарулар
Литература
- Архивные записи И.Е. Сычёва из фонда БКМ;
- Демьянов Ф. Утес Ильича // Алтайская правда, 9 января, № 7, 1966 г.;
- Кондаков Г. Барельеф Ленина // Алтайская правда, 18 апреля, № 91, 1959 г.;
- Липунов. На штурм горы Иконостас // Красная Ойротия. 28 февраля 1935 г., № 30;
- Липунов. Успех дорожного строительства решает заготовка гравия и леса // Красная Ойротия, 8 апреля 1935 г. № 48;
- Певзнер М. Барельеф на скале // «Юность», № 6, 1972 г., с.104.
Тайантылар
- Гора Иконостас (орус.). — Информация об ООПТ на сайте информационно-аналитической системы «Особо охраняемые природные территории России» (ИАС «ООПТ РФ»): oopt.aari.ru. Дата обращения: кочкор айдыҥ 13 кӱни, 2022.
- Сайт mountainaltai.ru — Иконостас над Бией
- Сайт galt-auto.ru — Иконостас (скала)
- Категория МСОП III
- Алфавит аайынча ар-бӱткендик корулу јерлер
- Алфавит аайынча кайалар
- Россияныҥ калыктрыныҥ культуралык объекттери
- Алтай Республиканыҥ кайалары
- Алтай Республиканыҥ ар-бӱткендик кереестери
- Алтай Республиканыҥ кереестери
- Владимир Ленинге кереестер
- Турачак аймактыҥ географиязы
- Ар-бӱткенниҥ комплексный кереестери