Башкир тил (башкирлепбашҡорт теле) — башкир калыктыҥ тили ле Башкортостан Республиканыҥ экинчи тергеелик тили. Башкортостан Республикада окылу тил деп чотолот. Башкир тил алтай тилдердиҥ билезиниҥ тӱрк группазына кирет. Ӱч диалект бар — тӱштӱк, кӱнчыгыш ла тӱндӱк-кӱнбадыш.
Башкортостанда, Челябинский область, Оренбургский область, Тюменский область, Свердловский область, Курган область, Самарский область, Саратов область областьтарда, Пермский кырайда, Татарстанда ла Удмурт республикада[3].
Башкир тил Республика Башкортостанныҥ тергеелик тили[6]. Башкир тилдиҥ юридический статусын орус тилле кожо тергеелик тил эдип Башревком1920 jылда тулаан айдыҥ 24 кÿнинде jöптöгöн[7]. Эмдиги öйдö ол jöп Башкортостан Республиканыҥ Конституциязында бичилген[8].
1918 jылдачаган айда Башкир Башкару башка параграфта ичбойында автоном башкару ла судта окылу тил — башкир тил[9]. 1920 jылда тулаан айдыҥ 24 кÿнинде Башревком Башкирская Автономная Советская Социалистическая Республика, Башкирский АССР jеринде башкир тилди окылу тергеелик тил деп статусын jараткан. На основании этого постановления 28 марта 1920 jылда тулаан айдыҥ бу jöпкö тайанып, Ревком Пленумы тергеелик тилдер деп башкир ле орус тилдерди jарлаган[10]. 1921 jылда кичÿ изÿ айдыҥ 27 кÿнинде Башобком РКП (б)]] резолюция тургускан, ондо государственный башкир тилди бастыра ÿредÿ заведениелерде, военно-учебный заведениелерде кыйалтазы jоктоҥ ÿренер учурлу болгон. БашЦИК-тиҥ jакааны аайынча, башкаруныҥ бастыра декреттери ле jакаандары эки тергеелик тилле кепке чыгатан (башкир ле орус)[11].
Башкир тилдиҥ Башкортостанда окылу статусы республика Конституциязында 1993 jылда такып бичилген, jе jÿк ле 1999 jылда тургун тилдер аайынча jасак алынган[12]. 2000 jылдаҥ ала региондо тергеелик учреждениелердиҥ аттары башкир тилле текши бичилип баштаган[12].
Уфада эки тилле бичилген вывеска
Уфада ороомдордыҥ аттары ÿч тилле бичилгени
«Аптека» Уфада эки тилле бичилген
Башкортостан Республикада jон jаткан jердиҥ ады jол-знакта эки тилле бичилген
1993 jылда Ӱредÿлик Министерство РБ Приказ чыгарган башкир тилди кыйалтазы jогынаҥ ÿренер: башкир ле орус школдордо 1 частаҥ 8 часка jетире, татар школдо — 1 — 2 час неделеде[12].
↑Закон Республики Башкортостан «О языках народов Республики Башкортостан», 1999
↑История башкирского народа: в 7 т./ гл. ред. М. М. Кульшарипов; Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН. — Уфа: Гилем, 2010. — Т. V. — С. 342. — 468 с. — ISBN 978-5-7501-1199-2.
↑История башкирского народа: в 7 т./ гл. ред. М. М. Кульшарипов; Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН. — Уфа: Гилем, 2010. — Т. V. — С. 341. — 468 с. — ISBN 978-5-7501-1199-2.
↑ учурлу болгонИстория башкирского народа: в 7 т./ гл. ред. М. М. Кульшарипов; Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН. — Уфа: Гилем, 2010. — Т. V. — С. 345. — 468 с. — ISBN 978-5-7501-1199-2.