Баштапкы катап 1957 јылда чаган айдыҥ 1-чи кӱнинде. Ӧй UTC+12:45 јылдыҥ ла сыгын айдыҥ калганчы воскресенинеҥ ала (02:45 CHAST) кандык айдыҥ баштапкы воскресенине јетире (02:45 CHAST) турбайт, не дезе бу территория, оны стандарт ӧй деп тузаланбай, бу ӧйдӧ јайгы ӧйлӧ тузаланат — UTC+13:45.
Танык темдектер: CHAST, M†
UTC (алт.Координиация эткен телекейлик ӧй, орус.Всеми́рное координи́рованное вре́мя, англ.Coordinated Universal Time) — общество саат ла ӧйди тургузып турган стандарт. Атом ӧйдӧҥ бӱдӱн секундка ла телекейлик UT1 ӧйдӧҥ дробный тоолу секундка башка кӧрӱнет.
Гринвичтыҥ эскирип калган ӧйиниҥ ордына (GMT) UTC-ты тургускан, GMT-ныҥ шкалазы тӱс эмес ле Јердиҥ конок айланыжыла тудуш болгон. UTC атом ӧйдиҥ тӱс (TAI) шкалазында турат ла оны граждан керектерге эдинерге эптӱ [1].
UTC-тыҥ ӧйин јайгыда да кышкы да јылдырарга јарабас. Оныҥ учун јайгы ӧйгӧ кӧчӱп турган јерлерде, UTC-тыҥ јылыжы солынат.
Јер айланарында часовой поястар UTC-таҥ положительный эмезе отрицательный болуп јылат.
UTC-тыҥ аббревиатуразын кычырар арга јок. 1970 јылда кыска аббревиатура тургускан, Албатылык электросвязьтыҥ биригӱзи англий[2]CUT — Coordinated Universal Time эмезе француз TUC — Temps Universel Coordonné јарабас деп чотогон. Оныҥ учун UTC деп вариант тургузылган[2].