Электрический илјирме
Электри́ческий (световой) илјирме (орус. Электрическая гирлянда) — декоративный кееркемел, лампочкаларла эмезе светодиодторды, бой-бойына колбоштырып электрический эмикле колбоп салган.
Электроилјирмелерле кӧп нургуны Рождество ло Jаҥы jылдыҥ байрамында чибини, туралардыҥ ичи-тыштын, јӱзӱн башка архитектурный элементтерди јарандырат.
Тӱӱки
Кезик улустыҥ айтканыла болзо, 1882 јылда США да баштапкы электрический јаҥыјылдык илјирмени эдип чыгарган. Томас Эдисоныҥ болушчызы Эдвард Джонсон бойыныҥ айылында рождественский чибини электроилјирмеле кееркедип јарандырган. Ол сегизен јаан эмес ичинде кӱйӱп турар учукту ла эки јес эмиктӱ шил тоголокторды бой-бойына колбойло илјирме эткен. Илјирмени илердеҥ озо эмиктерин јазайла, розеткага сугар керек болгон.
Ӧскӧ улустыҥ айтканыла болзо, баштапкы электрический илјирмени 1895 јылда телефонист Ральф Моррис эткен. Улайла телепонныҥ распределительный щиттиҥ ичинде лампочкалардыҥ илјирмезин кӧрӱп тура, Моррис јаҥжыкалан свечаларды мындый илјирмеле солыыр керек деп сананган[1].
1895 јылда, президент Гровер Кливленд тушта, Ак турада рождественский чибини база электрический илјирмеле кееркеде јарандырган. Бу ӧйдӧҥ бери чибиге улайына јаҥжыкан свечалардыҥ ордына электроилјирмелерди илип баштадылар[2][3].
XX чактыҥ бажында США да электрический илјирмелердиҥ баазы бийик болгон, оныҥ учун билелер оны садып албай, јӱкле эдинерге сурап алатан[1].
Электрический илјирмелер Экинчи телекейлик јууныҥ кийнинде текши таркап барган. СССР-да баштапкы илјирмелерди јӱк ле 1938 јылда чыгарып баштаган, баштапкы совет электрический илјирме ЁГ-1 болгон, анда коштой эки илјирме барат, кажы ла илјирмеде он 13-вольтовый лампочка конический колбалу, бу колбаларды цапонлакла кызыл, сары, јажыл, кӧк ӧҥдӱ эдип будуп, карболитеҥ свечаларга тӱҥей патрондорды эделе будактарга илип салган. Кажыла ЁГ-1 илјирмеге запасной ӱч лампа ла инструкция кӱйӱп калган лампаны канайып солыыры керегинде кожо берилип туратан[1].
Совет илјирмелер бир проводной чийӱге кожып койгон солыыр лампалу болгон. Московский электроламповый завод, огошгабаритный лампаларды колбоп салган илјирмелер чыгарган. Ӧскӧ заводтор илјирмени тегин ле лампалардаҥ эдилип, пластмасс плафондорды «пушкинский фонариктерге» тӱҥей эдип чыгарган[4].
Современный технология
Эмдиги ӧйдӧ электроилјирме узун эҥ огош лампалу электротехнический эдим. Мында бир канча толгоп салган электронный блокту эмик, бу блок јӱзӱн-башка световой эффекттер эдет, оныҥ бирӱзи-«бегущие огни». Бу илјирмелер бойыныҥ составында бир канча програмированный кӱӱлӱ микросхемный музыкальный синтезаторлу. Мындый электроилјирмелерле кӧп нургыны јаан садуныҥ тураларын кееркедип јарандырат. Светодиодный јарыткыш табылганаҥ бери светодиодный илјирмелер там ла таркайт.
Эҥле јарлу эмдиги ӧйдӧ смартфонноҥ башкарып турган «сагышту» смарт-илјирмелер эдилген. Телепон ажыра башкарып, режимдерди солуп, таймер тургузар арга бар[5].
Галерея
Смартфонго приложениени тургузып смарт-илјирмениҥ режимдерин солыыр арга бар
Электроилјирме, 1980 јылдардыҥ учы
Цинциннати де тура, США. Јаҥысла бу фонарьларды mini, C7 и C9 эдинет.
Байрамдык вертепти јарандырган световой скульптуралар ла илјирмелер
Бу оттордыҥ ортозында јӱзӱн-башка кеберлер ле ӧҥдӧр кӧрӱлер
США-да эдинип турган эҥ ле јарлу тӧрт лампа. сол јанынаҥ оҥ јаны јаар: светодиодтор «рисового» типа (0,057 Вт), T1¾ «кичинек» (0,5 Вт), C7½ (5 Вт) и C9¼ (7,5 Вт).
Кӱйдӱрбеген электроилјирме Кесвикте, Онтариодо, Канадада тураларды кееркедип јарадырат; Рождество 2008 јыл.
Ямай чӧл, Бостон, 2006 јыл Тураны 250 000 лампочка јарыткан, электричествоныҥ баазы бир айда 2000 доллар болгон .
Байрамдык светодиод
Ајарулар
- ↑ 1 2 3 Ясинская, О. Раз. два, три - ёлочка, гори! // Всегда в движении : журнал. — 2013. — № 12. — С. 9.
- ↑ Who invented electric Christmas lights?
- ↑ A Brief History of Electric Christmas Lighting in America
- ↑ Музейная азбука от " А до Я". Цветные гирлянды. | Музей Отрадного. museum-otradny.ru. Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 11 кӱни, 2024.
- ↑ Лучшие умные гирлянды с управлением со смартфона 2024 года: рейтинг топ-11 по версии КП. Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 11 кӱни, 2024.
Литература
- Бокова Ольга Романовна, Гизингер Оксана Анатольевна. Стратегии исследований в области безопасности освещения // Вестник Южно-Уральского государственного университета. Серия: Энергетика. — 2012. — № 37 (296).
- Т В. Удилов. Исследование зажигательной способности электрических световых гирлянд // Вестник Восточно-Сибирского института МВД России. — 2011. — № 3.