Тилмештиҥ калыктар ортодо кÿни

Рувики сайттаҥ

Тилмештиҥ калыктар ортодо кÿни (орус. Междунаро́дный день перево́дчика , Journée mondiale de la traduction, International Translation Day) — профессионал байрам, куучындап ла бичип кöчÿрер тилмештердиҥ кÿни. Сыгын айдыҥ 30 кӱнинде темдектелет, Иероним Стридонский 419 jылда эмезе 420 jылда божогон кÿни, ол Библияны бÿдÿнге латин тилге кöчÿрген, онойдо «Вульгата» (кöчÿреечилердиҥ агару коручылы) табылган. 1991 jылда Международная федерация переводчиков (FIT) байрамды öкылÿ jöптöгöн. Jылдыҥ ла байрам там ла элбеде темдектелет.

2017 jылда Генеральный ассамблея ООН 71-чи сессиязында jаҥыс ÿнле Резолюция № A/RES/71/288[1] алынган, ондо калыктарды бириктиреринде профессионал тилмештиҥ учуры темдектелген, амыр-энчÿ ле öзÿмге jöмöлтö, сыгын айдыҥ 30 кӱни Международный день перевода деп jарлалып, ООН-до темдектелет[2].

Байрамныҥ девизтери

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • 2004 — Кöчÿриш — кöп тилдер ле культуралардыҥ байлыгы (орус. «Перевод — основа многоязычия и культурного многообразия») (МФП).

«Переводчики постоянно находятся в самом центре процесса общения. Являясь внешними проводниками идей и действий, они отчасти формируют мир, в котором мы живём. Перевод, таким образом, является фактором, определяющим многоязычное общение, и в то же время символизирует открытость к людям и развитие демократии.» (из пресс-релиза МФП 2004).

  • 2005 — Тилмеш профессиязы ла обществоныҥ алдына каруулу болгоны («Ответственность переводчика перед профессией и обществом») (МФП);
  • 2006 — «Кöп тилдер — jаҥыс профессия» («Много языков — одна профессия»);
  • 2007 — «Тил jетиргенди атпагар» («Не стреляйте в гонца;
  • 2008 — «Терминология: сöстöр учурлу» «Терминология: слова имеют значение»;
  • 2009 — «Кожо иштеектер» («Работаем вместе»);
  • 2010 — Россия тилмештериниҥ Биригÿзи девиз тапкан: «Чыҥдыйдыҥ стандарты кöп ÿндÿ телекейде» («Стандарт качества в многоголосом мире») (англ. Quality Standard for a Variety of Voices)[3];
  • 2011 — «Культуралар ортодо кÿрлер тудары», «Наведение мостов между культурами» (англ. Bridging Cultures)[4].
  • 2012 — «Кöчÿриш — калыктар ортодо культураныҥ колбузы», «Перевод как межкультурная связь»[5];
  • 2013 — «Бириккен телекей — лингвистикалык туйукталыш jокко» «Объединённый мир — вне лингвистических барьеров» (англ. Beyond Linguistic Barriers — A United World)[6].
  • 2014 — «Право на язык: основа всех человеческих прав» (англ. Language Rights: Essential to All Human Rights)[7];
  • 2015 — «Куучындаар ла бичиир кöчÿриштиҥ кубулар бÿдÿми», «Меняющийся облик устного и письменного перевода» (англ. The changing face of translation and interpretation)[8].
  • 2016 — «Куучындаар ла бичиир кöчÿриш: Телекейлерди бириктирер», «Устный и письменный перевод: Соединяя миры» (англ. Translation and Interpreting: Connecting Worlds)[9].
  • 2017 — «Кöчÿриштер ле ...», «Перевод и разнообразие» (англ. Translation and Diversity);
  • 2018 — «Кöчÿриш: солунталардыҥ эпохазында культуралык öзÿмди jöмööри», «Перевод: содействие развитию культурного наследия в эпоху перемен» (англ. Translation: promoting cultural heritage in changing times)[2];
  • 2019 — «Кöчÿриш тургун калыктардыҥ тилдериниҥ jылында» «Перевод и языки коренных народов в Международный год языков коренных народов» (англ. Translation and Indigenous Languages during International Year of Indigenous Languages)
  • 2020 — «Найти слова для мира в кризисе» (англ. Finding the words for a world in crisis)
  • 2021 — «Кöчÿриште бирлик», (орус. «Единство в переводе», англ. United in translation)


  1. Резолюция ГА ООН № A/RES/71/288. Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 14 кӱни, 2022. Архивировано ӱлӱрген айдыҥ 2 кӱни, 2021 јыл.
  2. 1 2 2018 International Translation Day | FIT. www.fit-ift.org. Дата обращения: кандык айдыҥ 17 кӱни, 2018. Архивировано кӱӱк айдыҥ 15 кӱни, 2018 јыл.
  3. Заседание совета ФИТ в Стамбуле. Архивная копия от 1 ӱлӱрген ай 2015 на Wayback Machine  (Дата обращения: 27 кандык ай 2010)
  4. Рябцева, Екатерина день переводчика Международный день переводчика. Энциклопедия перевода. Город Переводчиков (29 сыгын ай 2011). Дата обращения: сыгын айдыҥ 30 кӱни, 2011. Архивировано кочкор айдыҥ 13 кӱни, 2012 јыл.
  5. Международный день переводчика. Архивная копия от 30 сыгын ай 2012 на Wayback Machine РИА новости, 30 сентября 2012.
  6. Международный день переводчика. ria.ru (29 сыгын ай 2013). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 20 кӱни, 2014. Архивировано кӱӱк айдыҥ 21 кӱни, 2014 јыл.
  7. Международный день переводчика. OTTIAQ. Дата обращения: сыгын айдыҥ 30 кӱни, 2014. Архивировано ӱлӱрген айдыҥ 6 кӱни, 2014 јыл.
  8. International Translation Day 2015. Архивировано ӱлӱрген айдыҥ 2 кӱни, 2016 јыл.
  9. International Translation Day 2016 | FIT. www.fit-ift.org. Дата обращения: сыгын айдыҥ 28 кӱни, 2016. Архивировано ӱлӱрген айдыҥ 2 кӱни, 2016 јыл.