Россияда донордыҥ кӱни

Рувики сайттаҥ
Россияда донордыҥ кӱни
орус. Национальный день донора в России
Донор сдаёт кровь.jpg
Jöптöлгöн 2007 јылда кочкор айдыҥ 20-чи кӱни
Темдектелет  Россия
Öйи кандык айдыҥ 20-чи кӱни
Jыргал јылдыҥ ла
Jаҥжыгулар кайралдар, конференциялар
Тудуш баштапкы јакшы ӧткӱрилген гемотрансфузияныҥ процедуразына учурлалган.


Росси́яда донордыҥ кӱни (орус. Национальный де́нь до́нора в Росси́и) — россий байрам, јылдыҥ ла кандык айдыҥ 20-чи кӱнинде темдектелип турган. Трудовой кодексле иштеер кӱн. 1832 јылдыҥ кандык айдыҥ 20-чи кӱнинде Россий империяда баштапкы јакшы ӧткӱрилген гемотрансфузияныҥ процедуразына учурлалган.

1832 јылдыҥ кандык айдыҥ 20-чи кӱнинде петербургский акушер Андрей Вольф баштапкы катап бала табып јадала каны кӧп аккан келинге кан урган[1]. Ол алдында Лондондо (1818 јылдыҥ сыгын айдыҥ 25-чи кӱнинде) јакшы трансфузия эткен Джеймс Бланделлдыҥ аппарадын ла эп-аргазын тузаланган[2]. Мыныҥ кийнинде Вольф алты катап кан урган, оныҥ кийнинде бу процедураны улайына орус эмчи ле хирургияныҥ профессоры Сергей Коломнин эткен.

2007 јылдыҥ кочкор айдыҥ 20-чи кӱнинде РФ Госдумада донорство ло канныҥ службазыныҥ курч сурактары керегинде јуунда, Донордыҥ кӱни јӧптӧлгӧн[3]. 2008 јылдаҥ ала РФ эмчиликтиҥ министерствозы ла Россияныҥ Федерал медико-биологический агентствозы бойыныҥ кӱниле кан ла оныҥ компоненттерин табыштырар текши јаан программа тазыктырган[4]. 2024 јылдыҥ тоозыла, кан табыштырар службада 487 организация, 100 муҥ бийик квалифициялу эмчиликтиҥ ишчизи болгон[5].

Байрамныҥ јаҥжыгузы

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Россияда донордыҥ кӱнинде эмчиликтиҥ ишчилериле пресс-конференциялар, тематикалык кӧрӱлер ӧткӱрилет. Эмчиликтиҥ тӧс јерлери ла станциялар ӱзеери кан табыштырар акциялар эдет[6]. Бу кӱнде канла оныҥ компоненттерин табыштырган улусты кайралдайт[7]. Акча албай 40 катап кан, 60 катап плазма табыштырган улуска Россияныҥ тоомјылу доноры деп ат берилет. Олорго тӧшкӧ тагар темдек, ӱзеери льготалар берилет, ол тоодо общественный кӧӧлӱкле акча тӧлӧбӧй јоруктаары[8].

Ӱзеери јетирӱ

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Ада-Тӧрӧл учун Улу јуу ӧйинде лабораторияда иштиҥ ӧйи
  • 2005 јылда донордыҥ телекейлик кӱни јӧптӧлгӧн. Бу кӱнди кичӱ изӱ айдыҥ 14-чи кӱнинде темдектейт, физиология ла медицинада кижиниҥ каныныҥ группазын ачкан учун Нобельдиҥ сыйын алган, Карл Ландштейнердиҥ чыккан кӱнине келиштире тургузылган[9].
  • ФМБА-ныҥ кӧргӱскениле, 2024 јылда былтыргы јылга кӧрӧ Россияда кан 6% кӧп белетелген, 2,6 миллион литр, 458 муҥнаҥ кӧп донор федерал регистрге кирген[6].
  • Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ ӧйинде донорлордыҥ тоозы 5,5 млн кижиге јеткен, јуулажып турган черӱ 1,7 млн литр консервированный кан алган, бу канды 7 миллион катап урган. Јууныҥ ӧйинде «СССР-дыҥ тоомјылу доноры» деп темдекле 15 000 кижи кайралдаткан[10].

Јарлу улус ортодо донорлор

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Джеки Чан Гонконгто улайын кан табыштырат
  • Джеки Чан — улайына кан табыштырат, 2002 јылда Канадада «Смокинг» деп кино чыгарарында ойноп турала, Канадада кан табыштырар службаныҥ доноры болгон.
  • Криштиану Роналду — 2008 јылда «Счёт Красного креста» деп компанияда туружып, јиликтиҥ доноры болот.
  • Джессика Альба — балдардыҥ госпиталинге кан табыштырат.
  • Екатерина Стриженова — студент болордо кан табыштырып баштаган[4].
Татьяна Навка кан табыштырат
  • Татьяна Навка — 2011 јылда LG компанияныҥ донорство тазыктырарыныҥ посолы болгон[11].
  1. Национальный день донора в России. gkdc1.ru. Дата обращения: кандык айдыҥ 17 кӱни, 2025.
  2. Есть повод гордиться. Медицинская газета (17 кандык ай 2007). Дата обращения: кандык айдыҥ 17 кӱни, 2025.
  3. Национальный День донора крови в России. РИА Новости (11 кандык ай 2025). Дата обращения: кандык айдыҥ 17 кӱни, 2025.
  4. 1 2 Навка сдаёт кровь168#id1887947 Звездная кровь. Коммерсантъ (20 кандык ай 2022). Дата обращения: кандык айдыҥ 18 кӱни, 2025.
  5. Вероника Скворцова: В России донорство является не только почетной и благородной миссией, но и важнейшей государственной задачей. bloodfmba.ru (11 кичӱ изӱ ай 2024). Дата обращения: кандык айдыҥ 18 кӱни, 2025.
  6. 1 2 «Единая Россия» организует по всей стране мероприятия к Национальному дню донора крови. er.ru (16 кандык ай 2025). Дата обращения: кандык айдыҥ 17 кӱни, 2025.
  7. 14 июня — Всемирный день донора крови: традиции, тема и мероприятия 2024 года. Известия (13 кичӱ изӱ ай 2024). Дата обращения: кандык айдыҥ 17 кӱни, 2025.
  8. Национальный день донора в России. pnp.ru (20 кандык ай 2020). Дата обращения: кандык айдыҥ 17 кӱни, 2025.
  9. Всемирный день донора крови. РИА Новости (14 кичӱ изӱ ай 2024). Дата обращения: кандык айдыҥ 17 кӱни, 2025.
  10. Любопытные факты. yadonor.ru. Дата обращения: кандык айдыҥ 17 кӱни, 0202.
  11. Татьяна Навка стала послом донорства. sport-express.ru (20 кандык ай 2011). Дата обращения: кандык айдыҥ 18 кӱни, 2025.
© Бу материалдыҥ ээзи АНО «Интернет-энциклопедия «РУВИКИ» болуп јат.
Бу материалды ӧскӧ сайттарда тузаланарга АНО «Интернет-энциклопедия «РУВИКИ»ниҥ јӧби керек.