Россияда агаш аразында ӧрттӧр (2025)

Рувики сайттаҥ
Россияда агаш аразында 2025 јылда ӧрттӧр Лесные пожары в России в 2025 јылда
Россияда агаш аразында 2025 јылда ӧрттӧр Лесные пожары в России в 2025 јылда
Россияда агаш аразында 2025 јылда ӧрттӧр Лесные пожары в России в 2025 јылда
Местоположение  Россия
Дата 2025 јылдыҥ кочкор айынаҥ ала

Россияда агаш аразында ӧрттӧр (2025) (орус. Лесны́е пожа́ры в Росси́и в 2025 году́) — ӧрттӱ учуралдар, Россия Федерацияныҥ јерлеринде 2025 јылда чаган айдаҥ јаҥар айга јеитре агаш массивтер ӧрткӧ алдырган учуралдар.

Кӧрӱмдеп айдары

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Агаш ээлемниҥ федерал агентствозы (Рослесхоз) јетиргениле, 2025 јылда агаш аразында ӧрт јылдыҥгызынаҥ эрте башталгадый, ай-кӱнниҥ айалгазынаҥ камаанду[1]. Кышкыда кар ас тӱшкен учун, Тӧс федерал округта (ЦФО) ар-бӱткенде ӧрттӧргӧ тулаан айдыҥ ортозынаҥ ла ала белетензин деп јакару болгон, кандык айдыҥ ортозынаҥ эмес, оноҥ эртелей, алдындагы чылап эмес[2]. Онойдо ок ӧрт башталарында кижиниҥ јаман салтары база једет.

Алексей Ярошенко, агаш аразы аайынча эксперт, агаш ээлемдер аайынча ла ӧрттӧргӧ удура проектте Кажы ла кижи јери учун каруулу (орус. «Земля касается каждого») туружат:

2025 јылда ӧрттӧр башталар тӧс шылтак — јас эрте келгенинде, Россияныҥ агаш зоналарында болор деп айдылат, тыҥ кӱйгек ай-кӱн ороонныҥ кӱнбадыш јанында болор. Кӱйгек айалга болоры јас ла јайда јааштардыҥ кӧбинеҥ камаанду. Кургак кӱс ле кары ас кыш болгон учун јер чык јок ӧткӱре кургак айалгада болр[3].

Ӧрт чыгар чочыдулу айалга 2025 јылдыҥ тулаан айынаҥ ала 30-ка јуук региондо Тӧс, Тӱштӱк, Приволжский, Тӱндӱк-Кавказ федерал округта, онойдо ок ыраак Кӱнчыгышта. Чочыду зона Брянский, Белгородский, Московский, Воронеж областар, Курский, Орловский ле Смоленский областардыҥ кӱнбадыш ла тӧс јанында[4].

Тулаан айдыҥ 14-чи кӱнинде ӧрткӧ удура аҥылу режим РФ-ныҥ ӱч субъектинде болгон: Калининград область бӱдӱнге, Краснодар кырайда муниципал ӱч тӧзӧлмӧдӧ, Примор кырайдыҥ 14 муниципал тӧзӧлмӧзинде.

Россия Федерацияда сегис субъектте ӧрт чыгар јеткерлӱ сезон ачылган: Краснодар кырай, Карачай-Черкес, Кабардин-Балкар, Чечен Республика, Белгород, Астрахан, Калининград областар, 18 муниципал тӧзӧлмӧ Примор кырайда[5].

Ӧрттӧргӧ удура ишти акча-манатла јеткилдеери

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

2025 јылда ӧрттӧргӧ удура ишти акча-манатла региондорды јеткилдеери аайынча федерал бюджеттеҥ 20 млрд салкойдоҥ артык акча чыгарылар, 2024 јылга кӧрӧ кӧп[6].

Региондордо ӧрттӧр

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Амур область[тӱзедер | кодты тӱзедер]

2025 јылда јаскыда региондо аҥылу ӧрткӧ удура режим тургузылган. Кӱӱк айда Свободненский аймакта Амурский областьта ӧрт башталып, тыҥ салкын ла чык јоктоҥ улам тӱрген јайылган. Ол тоодо, кӱӱк айдыҥ 13-чи кӱнинде Циолковский калага јуук «Кӱнчыгыш» космодромго ӧрт јууктаган[7], 14 мая он был локализован[8].

Забайкал кырай[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кандык айдыҥ 7-чи кӱнинде региондо 32 ӧрт на 57 муҥ гектар јерде болгон. Тунгокочен, Чернышевский ле Чита аймактарда ЧС јарлалган болгон[9].

Рослесхоз јарлаган кандык айдыҥ 17-чи кӱнинде, Забайкал кырайда федерал кеминде режим ЧС деп. Кандык айдыҥ айалгалары аайынча, Россияда 2025 јылда башталган агаш аразында бастыра ӧрттӧрдиҥ Забайкал кырайдазы 60 % болгон[10].

2025 јылда кандык айдыҥ 23-чи кӱнинде Забайкал кырайда федерал учурлу чс режим јарлалган[11].

2025 јылдыҥ кӱӱк айыныҥ 13-чи кӱнинде Забайкал кырайда 45 ӧрт 576 муҥ гектар јерде. Јаҥыс ла Читинский муниципал округта 31 муҥ гектардаҥ кӧп јер кӱйген. Россияныҥ МЧС аргадаачы группировкалары Сохондо, Яблоново ло Тургутуйга кӧчӱп тург берген, онойдо ок ӧрт ӧчӱриште самолет Ил-76 МЧС России турушкан[12].

Кӱӱк айдыҥ 21 кӱнинде федерал трасса «Байкал» јуукта ӧрттӧҥ улам туй алынып, јабылган. От јолго торт ло јаба јеткен, оныҥ учун тӧрт километр кӧӧлик јол Улётов аймакта јабылган[13].

Примор кырай[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кочкор айдыҥ учында — тулаан айда Примор кырайда кӧп тыҥ ӧрттӧр башталган, кургак, кар јок кыштаҥ улам, оныҥ ӱстине кижиниҥ каршузы. Ӧртти тыҥ салкын јайган.

Ростов область[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Батайскта Тусту кӧлдиҥ јанында кандык адыҥ 2-чи кӱнинде ландшафт ӧрт чыккан, кургак ӧоӧҥ лӧ камыш кӱйген. Уйа салар куштарга јеткерлӱ айалга. Тыҥ ышталыш Дондо Ростовко јеткен[14].

Тюмен область[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Региондо кандык айдыҥ 1-чи кӱнинде ӧрт јеткерлӱ сезон. Тӱмен калада јӧп чыгарылган «об ограничении пребывания граждан в городских лесах в целях обеспечения пожарной безопасности»[15].

Хабаров кырай[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кандык айдыҥ 10-чы кӱнинде экология ла ар-бӱткендик ресурстарла РФ-да министр Александр Козлов Хабаров кырайда ӧрттӧргӧ удура иштер ӧткӱрери керегинде јуун ӧткӱрген, кырай 2024 јылда вошёл в пятёрку ов Россияда ӧрттӧрдӧҥ улам тыҥ чыгымтыган 5 регионныҥ тоозына кирген, мында агаш аразыныҥ 3,3 % јери ӧрткӧ алдырган[16].

Хакасия[тӱзедер | кодты тӱзедер]

2025 јылда кандык айдыҥ 5-чи кӱнинде Хакасия республикада тыҥ салкын ӧрттӱ айалганы тыҥыткан, ЧС аҥылу режим јарлалган. Бу кӱнде 43 јерде ӧрт чыккан деп темдектелген[17]. 2025 јылда кандык айдыҥ 6-чы кӱнинде 60 јерде ӧрт темдектелген, 35 ландшафт ӧрт, ар-бӱткенде ӧрттӧрдиҥ отту фронтыҥ узуны 80,6 км кире болгон[18][19], онойдо ок Абаканда, Саяногорскта, Аскиз, Бейск, Орджоникидзевский, Усть-Абакан, Алтайский аймактарда улус јаткан туралар кӱйген учуралдар болгон[20].-->

Кандык айдыҥ 11-13 кӱндеринде агашта ӧрттӧр Хакасияда Таштып, Боград ла и Ширин аймактарда ӧчӱрилген[21].

Республиканыҥ 9 аймагында ӧрттӧр бар деп кандык айдыҥ 19−20 кӱндеринде темдектелген, эски ӧлӧҥди ӧртӧӧри ајаруга алынган[22][23].

Бурятия[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Бурятияда 2025 јылда кӱӱк айдыҥ 13-чи кӱнинде агаш аразында ӧрттӧр башталарына удура регионал учурлу јеткер айалгада кестеҥкей болоры (режим чрезвычайной ситуации) јарлалган. Эртен тура кӱӱк айдыҥ 13-чи кӱнинде региондо агаш аразында 22 ӧрт Баунтовский эвенкий ле Еравнинский аймактарда кеми јаан јерде 53 208 гада ӧрт блуп јаткан[24].

Ајарулар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  1. ↑ Лесные новости | Рослесхоз (орус.). rosleshoz.gov.ru (12 кочкор ай 2025). Дата обращения: тулаан айдыҥ 14 кӱни, 2025.
  2. ↑ Рослесхоз ожидает лесные пожары в центре России в марте. Коммерсантъ (12 кочкор ай 2025). Дата обращения: тулаан айдыҥ 14 кӱни, 2025.
  3. ↑ Худший пожарный прогноз за последние пять лет (ја. эм.). earthtouches.me (26 кочкор ай 2025). Дата обращения: тулаан айдыҥ 14 кӱни, 2025.
  4. ↑ Из искры: лесные пожары могут начаться в 30 регионах уже в марте. Известия (21 кочкор ай 2025). Дата обращения: тулаан айдыҥ 14 кӱни, 2025.
  5. ↑ Авиалесоохрана: О лесопожарной обстановке в России на 00:00 мск 14.03.2025 г.. НАНС (14 03 2025).
  6. ↑ Дмитрий Патрушев: Для борьбы с лесными пожарами в 2025 году регионы получат из федерального бюджета почти 20 млрд рублей - Арктикпост (орус.). arcticpost.ru (14 тулаан ай 2025). Дата обращения: тулаан айдыҥ 14 кӱни, 2025.
  7. ↑ МЧС России. Telegram. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 13 кӱни, 2025.
  8. ↑ Пожар около космодрома Восточный локализовали. РБК (14 кӱӱк ай 2025). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 14 кӱни, 2025.
  9. ↑ В Забайкалье горит 32 пожара, с утра их было на три больше. ЧИТА.ру (7 кандык ай 2025). Дата обращения: кандык айдыҥ 7 кӱни, 2025.
  10. ↑ В Забайкалье из-за лесных пожаров могут ввести федеральный режим ЧС. Interfax.ru (17 кандык ай 2025). Дата обращения: кандык айдыҥ 17 кӱни, 2025.
  11. ↑ В Забайкальском крае ввели федеральный режим ЧС из-за лесных пожаров. Реальное время (23 кандык ай 2025). Дата обращения: кандык айдыҥ 23 кӱни, 2025.
  12. ↑ МЧС России. Telegram. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 13 кӱни, 2025.
  13. ↑ Российскую федеральную трассу перекрыли из-за пожара. Lenta.RU (21 кӱӱк ай 2025). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 21 кӱни, 2025.
  14. ↑ «Апокалипсис рядом с нами»: зарево пожара возле Батайска видно за километры. RostovGazeta (2 кандык ай 2025). Дата обращения: кандык айдыҥ 3 кӱни, 2025.
  15. ↑ Тюменцам запретят посещать городские леса. СПИСОК. Nash Gorod (26 тулаан ай 2025). Дата обращения: тулаан айдыҥ 26 кӱни, 2025.
  16. ↑ К глобальным таежным пожарам готовятся в Хабаровском крае. Transsibinfo.com (10 кандык ай 2025). Дата обращения: кандык айдыҥ 10 кӱни, 2025.
  17. ↑ В Хакасии из-за пожаров и сильного ветра объявили режим ЧС. Взгляд.ру. (5 кандык ай 2025). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 23 кӱни, 2025.
  18. ↑ 60 пожаров, один пострадавший - огнеборцы Хакасии об итогах штормовой субботы. 19rusinfo.ru (6 кандык ай 2025). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 23 кӱни, 2025.
  19. ↑ Специалисты МЧС ликвидировали более 30 ландшафтных пожаров в Хакасии. Известия (6 кандык ай 2025). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 23 кӱни, 2025.
  20. ↑ Названы все территории Хакасии, где из-за ветра бушевали пожары. Газета Хакасия (6 кандык ай 2025). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 23 кӱни, 2025.
  21. ↑ Леса в Хакасии горели из-за подростков и искр от тепловоза. Юг Сибири (14 кандык ай 2025). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 23 кӱни, 2025.
  22. ↑ Масштабные пожары охватили Хакасию. Новая Хакасия.online (21 кандык ай 2025). Дата обращения: кандык айдыҥ 23 кӱни, 2025.
  23. ↑ В Хакасии за день потушено шесть ландшафтных и техногенных пожаров. Новая Хакасия.online (19 кандык ай 2025). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 23 кӱни, 2025.
  24. ↑ В Бурятии в связи с лесными пожарами объявили режим ЧС. TACC (13 кӱӱк ай 2025). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 13 кӱни, 2025.

Тайантылар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
© Бу материалдыҥ ээзи АНО «Интернет-энциклопедия «РУВИКИ» болуп јат.
Бу материалды ӧскӧ сайттарда тузаланарга АНО «Интернет-энциклопедия «РУВИКИ»ниҥ јӧби керек.
Алган јери - "https://alt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Россияда_агаш_аразында_ӧрттӧр_(2025)&oldid=421301"