Лагерлёф, Сельма

Сельма Лагерлёф
Сельма Лагерлёф
	швед. Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf; швед. Selma Lagerlöf
Энедеҥ чыгарда ады	швед. Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf
Чыккан ӧйи	кӱчӱрген айдыҥ 20 кӱни 1858[…]
Чыккан јери	Эстра-Эмтервик[d], Швеция[d];
Божогон ӧйи	тулаан айдыҥ 16 кӱни 1940[…] (81 јаш)
Божогон јери	Эстра-Эмтервик[d], Швеция[d];
Ороон	Швеция[d];
Иш-тоштыҥ бӱдӱми	романистка, детская писательница, биограф, учительница, поэтесса, писательница, прозаик, переводчица, автобиограф, автор
Адазы	Erik Gustaf Lagerlöf[d][…]
Энези	Elisabet Lovisa Wallroth[d][…]
Кайралдары ла премиялары	; Уппсала университеттиҥ кӱндӱлӱ докторы[d]
Кол салганы
Сайт	selmalagerlof.org
	Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа
	Викитекадагы бичимелдер

Се́льма Отти́лия Лови́за Ла́герлёф^[8] (швед. Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf) (1858 јылдыҥ кӱчӱрген айдыҥ 20 кӱнинде, Морбакка деп јерде, Лен Вермланед, Швецияда — 1940 јылдыҥ тулаан айдыҥ 16 кӱнинде, Швецияда). Нобельдиҥ литературала сыйыныҥ лауреады болгон (1909), Мария Кюри ле Берта Зутнердиҥ кийнинеҥ бу сыйды алган ӱчинчи ӱй кижи.

Биографиязы

Сельма Лагерлёф (1881)

Сельма Оттилия Ловиза Лагерлёф 1858 јылдыҥ кӱчӱрген айдыҥ 20 кӱнинде Морбакка (швед. Mårbacka деген озогы јуртында, лен Вермландта) чыккан. Адазы — Эрик Густав Лагерлёф (1819—1885), отставкада јуучыл кижи, энези — Элизабет Ловиса Вальрот (1827—1915), ӱредӱчи. Јаш тужында ӧйлӧри Лагерлёфтыҥ јайалтазы јаранып ӧзӧрине сӱреен јаан камаанын јетирген. Орто Швецияда ар-бӱткени сӱреен јараш јерде Вермландта ырысту јаш тужы ӧткӧн. Морбакка деп јер анчада ла сӱӱген алтайы, бичиичи кажы ла катап бойыныҥ бичимелдеринде бу јердиҥ кеенин будукла јурагандый бичийт. Вермландта јӱрӱп, Морбакканы олыды јок эске алып, бичимелдеринде оныҥ кайкамчык јерлери керегинде куучындайт, анчада ла автобиографиялык бичиктеринде: «Морбакка» (1922), Баланыҥ эске алыныштары (орус. «Мемуары ребёнка») (1930)), Кӱнлик («Дневник») (1932). Јарлу швед бичиичи 1909 јылда Нобельдиҥ литературала сыйын алган, оныҥ бичимелдери телекейдиҥ кӧп тилдерине кӧчӱрилген, ол тоодо орус тилге.

Ӱч јаштуда тыҥ оорыган, кыймыктанып болбос, тӧжӧктӧ лӧ јадар. Баланы карган энези ле таай эјези ле кӧрӧр болгон. Олор кызычакка кӧп чӧрчӧктӧр, соојындар куучындап, оны соотодып туратан. 1863 јылда јааназы јада каларда, Сельма тыҥ санааркаган, чӧрчӧк јерине баратан кайкамчылу эжик јабыла бергендий билдирген, бичиктер кычырары баланы аргадаган.

1867 јылда Сельма Стокгольм јаар кӧчкӧн, мында јаан клиникада эмденип, ол базып јӱрер болуп оҥдолгон. Бу ӧйдӧ ол бичиичи болорго амадаган^[9]. «Чӧрчӧк керегинде чӧрчӧк» деп автобиографиялык новеллазында («орус. Сказка о сказке») (1908) Лагерлёф кичинек тужында бичинерге ченешкенин куучындайт. Је удабай, ол јӱрӱмге акчаны канай иштеерин сананарга келишкен. Билези бу ӧйдӧ торт ло јоксырай берген. Адазы аракыга кирип, кӧзӧрлӧп, билезин оноҥ ары јоксыраткан. Сельма ого тыҥ санааркаган. 1881 јылда ол ада-энезинеҥ сурак јокко Стокгольмныҥ лицеине ӱренерге кирген. Ӱредӱчи болорго семинарияга кирерге амадаган. 1884 јылда ол семинарияны тӱгескен.

Ландскрунда кызычактар ӱредер школго ӱредӱчи болуп, Швецияныҥ тӱштӱк јанында кичинек калада ол ло јыл ишке кирген. 1885 јылда адазы божоп калган, 1888 јылда Морбаккада јурты тӧлӱлер учун садылган, јуртка ӧскӧ улус келген.

Сельма Лагерлёф (1906)

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи

Лагерлёф Сельма, Нобельдиҥ лауреаттары телекейлик маркаларда, СССР-дыҥ почтазы, 1959
Сельма ла София, 1894

Ајарулар

↑ http://www2.ub.gu.se/kvinndata/portaler/rostratt/pdf/rostrattsfragan.pdf
↑ Lagerlöf, Selma (англ.) // The Enciclopædia Britannica — 12 — London, New York City: 1922. — Vol. XXXI English History to Oyama, Iwao.
↑ ¹ ² ³ ⁴ Selma O L Lagerlöf (швед.) — 1917.
↑ Лагерлёф Сельма // Большая советская энциклопедия (орус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ http://web.archive.org/web/20160401152316/http://jeugdliteratuur.org/auteurs/selma-lagerlof
↑ ¹ ² Lagerlöf, Selma Ottilia Lovisa // Sveriges dödbok 1830–2020 (швед.) — Sveriges Släktforskarförbund, 2021.
↑ ¹ ² Selma Ottilia Lovisa, f. 1858 i Östra Ämtervik Värmlands län // Folkräkningar (Sveriges befolkning) 1880 (швед.) — Riksarkivet.
↑ Ла́герлёф / А. А. Мацевич // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
↑ Брауде, 2008, с. 6.

Тайантылар

[_a45350454ce82843-1] ttp://www2.ub.gu.se/kvinndata/portaler/rostratt/pdf/rostrattsfragan.pdf

[_1304abfff1973848-2] Lagerlöf, Selma (англ.) // The Enciclopædia Britannica — 12 — London, New York City: 1922. — Vol. XXXI English History to Oyama, Iwao.

[_75fb1469d96f5710-3] ¹ ² ³ ⁴ Selma O L Lagerlöf (швед.) — 1917.

[_254b954419fab3c4-4] Лагерлёф Сельма // Большая советская энциклопедия (орус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_5e30989e71052897-5] ttp://web.archive.org/web/20160401152316/http://jeugdliteratuur.org/auteurs/selma-lagerlof

[_5244135b5cba4141-6] ¹ ² Lagerlöf, Selma Ottilia Lovisa // Sveriges dödbok 1830–2020 (швед.) — Sveriges Släktforskarförbund, 2021.

[_00bee5c15e2baf80-7] ¹ ² Selma Ottilia Lovisa, f. 1858 i Östra Ämtervik Värmlands län // Folkräkningar (Sveriges befolkning) 1880 (швед.) — Riksarkivet.

[8] Ла́герлёф / А. А. Мацевич // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.

[_63c1cc43b2008fdc-9] Брауде, 2008, с. 6.

[1]

[2]

[3]

[6]

[4]

[5]

[7]

[8]

[9]