Кацусика Хокусай

Рувики сайттаҥ
Кацусика Хокусай
јопондоп 葛飾北斎
Hokusai portrait.png
Чыккан ӧйи ӱлӱрген айдыҥ 31 кӱни 1760(0010-31-1760)[1][2]
Чыккан јери
Божогон ӧйи кӱӱк айдыҥ 10 кӱни 1849(0005-10-1849)[3][2][…] (88 јаш)
Божогон јери
Ороон
Иш-тоштыҥ бӱдӱми художник, ксилограф, иллюстратор, художник укиё-э, деятель искусств, художник-график, художник-гравёр, дизайнер, архитектурный чертёжник, деятель изобразительного искусства, рисовальщик
Эш-нӧкӧри неизвестно и неизвестно
Балдары Кацусика Ои[d][7] и Кацусика, Тацудзё[d]
Кол салганы Изображение автографа
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Кацуси́ка Хокуса́й', јопондоп 葛飾北斎 — 1849 јылда, кÿÿк айдыҥ 10 кÿнинде, ондо ло) — јарлу јопон јурукчы укиё-э, иллюстратор, гравёр Эдо ӧйдиҥ. Кӧп кош аттарлу иштеген. Кӱнбадышта эҥ ле јарлу јопон гравёр, јопон ксилографияныҥ калганчы периодыныҥ узы.

Бастыра јӱрӱминиҥ туркунына Хокусай одустаҥ ас эмес кош атту болгон. Јопон јурукчылар кӧп кош атту болотон, је Хокусай ончозын артыктаган. Хокусайдыҥ кош аттары оныҥ јайаандык ижинде периодторыныҥ аттары болуп темдектелет[8].

Биографиязы

Јаш тужы

1760 јылда ӱлӱрген айда Эдо калада (эмдиги Токио) ремесленник-устыҥ билезинде чыккан. Билези каланыҥ Кацусика деген аймагында јуртаган — каланыҥ јокту јаказында. Оныҥ чын ады — Токитаро 時太郎[9], је јайаандык ижиниҥ туркунына ол кӧп ш аттар тузаланган. Адазы Накадзима Исэ 中島 伊勢, сёгунге керектӱ кӱскӱлер јазаар кижи болгон[9]. Хокусай адазыныҥ јӧӧжӧзин энчиге албаган, оыҥ энези конкубина болгодый[8]. Хокусайдыҥ јайаандык ижин шиҥдеген билимчи Нарадзаки Мунэсигэ 楢崎 宗重 айтканыла, Накадзима Исэ уулчактыҥ ӧӧй адазы болгон, ого баланы ӱредерге бергендер. Чын адазы деп Мунэсигэ крестьянин Кавамуруны адайт, ол балазын Накадзимеге тӧрт-беш јаштуда берген. Айдарда, Хокусайдыҥ билези ӧткӱре јокту болгон, ада-энези бастара балдарын бойы азырап јетпес. Онойдо ок ол билезинде јааны болбогон, не дезе, улуска ӱредӱге огош ло балдарын беретен болгон. Алты ла јаштунаҥ ала јуранып баштаган, азырап алган адазынаҥ кӱскӱлер эдерине ӱренип, коштойынаҥ јуранарына база ӱренген[8].

1770 јылда уулчак Ёкомотё деп јерде бичиктер тажып садатан лакпага ишке кирген. Ол туштагы ады Тэцудзо болгон. Ол иштеҥ не јӱре бергени јарты јок, је ол ло ӧйдӧ ол грамотага ӱренген, ол тоодо кыдат тил. Кайда да 1773 јылдаҥ ала јурукчы гравёрдыҥ мастерскойында ӱренген, ол тегиндӱ эмес болгон. Бу ӧйдӧ Јопон јеринде гравюра кеендик ӧҥжип ӧзӱп, текши јайылган. Бастыра јопон культурада: театр, јопон јураныш, литература јаҥы эп-аргалар таап, јаҥы стильдер кӧндӱктирип баштаган. Бичикчыгарыш кӧйлӧп чыккан. Јопон культурада јаҥжыккан синтетизм аайынча кеендиктиҥ башка-башка бӧлӱктери ле узанар иштер бой-бойыла јуук колбулу: театры Јопон јеринде јаҥыс литературала колбулу эмес, онойдо ок музыкала; актёрлордыҥ портреттерин јураары гравюрада база башка учурлу жанр болуп јат, гравюра дезе бичикчыгарышла колбулу, бӧстӧ јураары, уткуулду открыткаларда текши тудунатан ла о.ӧ.

Јайаандык ижиниҥ башталганы

Хокусайдыҥ јаш ла јиит тужында гравюра устары јопон јурукчылар болгон: Харунобу, Кацукавы Сюнсё, Утагавы Тоёхару. Ксилография художественный ла технический јанынаҥ јаҥы учур алынып сӱреен бийиктеген. Хокусай гравёр мастерскойында кӧп јандай агаш кезинтилер эдерине ӱренген. Је гравюраны агаштаҥ кессе јурукчыныҥ ла јуругын кезер керек, бойынаҥ нени де кожорго, ӧскӧртӧргӧ јарабас. Хокусайго мынызы јарабай, бойыныҥ јуруктарын кезип баштаган.

1778 јылда Хокусай Кацукава Сюнсёныҥ студиязына ӱренчик болуп кирген (1726—1792), Сюнсё укиё-э аайынча јурукчы болгон, кабуки театрдыҥ актёрлорыныҥ портреттерин јурап јарлу боло берген. Эдо ичинде оныҥ иштенер јери эҥ ле элбек болгон. Хокусайдыҥ бу ӧйдӧги иштерин «Период Сюнро» дежетен, ол ӧйдӧги адыла. 1779 јылда јиит јурукчы бир бӧлӱк театрал портреттер јазаган.

Мастерскойдыҥ ээзи Хокусайдыҥ ижи ле ӱредӱзин бийик деп темдектеген. Сюнсё иштеҥкей, ару чек, кандый да кӱч ишти бийик кеминде эдер ӱренчикти јакшы кӧрӧтӧн. Ӱредӱчизиниҥ сӧзинеҥ бир де кыйбай, оны тооп, айтканын кыйалта јоктоҥ бӱдӱретен учун Сюнсё Хокусайга иштерин «Сюнро» деп атла темдектезин деп јараткан.

Уредӱчизи Хокусайды бойыныҥ иштериле кӧрӱге чыксын деп јӧпсинген, дозволено выступить с самостоятельными работами, 1784—1785 јылдарда јурукчы баштапкы катап якуся-э жанрлу гравюраларын кӧрӱге тургускан (театрал гравюраныҥ бир бӱдӱми). Јурукчыныҥ иштерине Сюнсё јаан салтарын јетирген, је бу ла ӧйдӧ ӱренчик ӱредӱчизиле теҥ јарлу боло берген. не может сдерживаться рамками Кацукава школыныҥ рамкаларынаҥ чыга берген.

Сюнро Хокусай бичиктердиҥ иллюстрированиезиле иштенген. Кӧп сабада каланыҥ улузыныҥ јӱрӱми ле Јопон ло Кыдат јериниҥ тӱӱкизи керегинде јеҥил баалу «кибёси» деп јуруктар болгон («книжки в жёлтых обложках»).

Сюнсё божогон кийнинеҥ 1792 јылда Кацукавадагы школды Сюнсёныҥ ӧскӧ ӱренчиги Кацукава Сюнъэй башкарган(1762—1819). Кайда да 1795—1796 јылдарда Хокусай покидает дом Кацукаванаҥ јӱре берген, шылтагы јарт јок.

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи

  • Јеҥӱчил салкын. Айас кӱн (Кызыл Фудзи). 1823—1831

    Јеҥӱчил салкын. Айас кӱн (Кызыл Фудзи). 1823—1831

  • Карп балыктар

    Карп балыктар

  • Канагавада бийик толку, 1823—1831

    Канагавада бийик толку, 1823—1831

Ајарулар

  1. ↑ Hokusai // Lambiek Comiclopedia (англ.) — Lambiek, 1999.
  2. ↑ 2,0 2,1 Hokusai // Internet Speculative Fiction Database (англ.) — 1995.
  3. ↑ RKDartists (нидерл.)
  4. ↑ https://www.kulturarv.dk/kid/VisKunstner.do?kunstnerId=40578
  5. ↑ Japans // NMVW-collection website
  6. ↑ 6,0 6,1 The Fine Art Archive
  7. ↑ Union List of Artist Names (англ.) — 2020.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Mark Weston. Giants of Japan: The Lives of Japan's Greatest Men and Women. — Kodansha International, 1999. — 408 с. — ISBN 978-1-56836-286-1.
  9. ↑ 9,0 9,1 Nagata, Seiji (1995). Hokusai: Genius of the Japanese Ukiyo-e. Kodansha International, Tokyo.

Тайантылар

Алган јери - "https://alt.ruwiki.ru/w/index.php?title=Кацусика_Хокусай&oldid=108362"