Чарас (мечиктӱ хоккей клуб)

Чара́с (мечиктӱ хоккей клуб) (орус. Чарас (клуб по хоккею с мячом)) (Олимпий ойындарда мечиктӱ хоккейдиҥ пиктограммазы)
Ороон	СССР, РФ
Кала	Алтай Республика Кан-Оозы аймак
Тӧзӧлгӧн	1984 јыл

Чара́с (мечиктӱ хоккей клуб) (орус. Чарас (клуб по хоккею с мячом)) — балдардыҥ спортлык клубы Кан-Оозы аймакта Алтай Республикада мечиктӱ хоккей клуб; 1985 јылда ӧткӧн «Плетёный мяч» деп текшисоюзный маргаандардыҥ јеҥӱчили, серебряный призёр сезона 2011/2012. Тренерско-преподавательский состав: 17 человек.

Тӱӱкизи

РСФСР-да Горно-Алтайский автоном областьтыҥ Кан-Оозы аймактыҥ албаты депутаттарыныҥ бӱдӱрер Совединиҥ комитединиҥ јӧбиле (№ 243 куран айдыҥ 13-чи кӱни 1984 јыл), «Положение о внешкольных учреждениях Минобразования РСФСР», Кан-Оозы аймакта Кан-Оозыныҥ балдардыҥ спортлык школы ачылган.
Ол ло тушта ӱренчиктердиҥ" Чарас" деп хоккей командазы тӧзӧлгӧн.

• 1986 јылда — журналист В.Туршатов, Омск калада «Молодой сибиряк» газеттиҥ корреспонденти, Текшисоюзный маргаандардыҥ ЦК ВЛКСМ-ныҥ «Плетёный мяч» клубыныҥ сыйы учун ойындары керегинде бичиген:

«Горно-Алтайский автоном областыҥ јиит хоккеисттери Омск кала јаар поездле келген… Бойыныҥ командазын алтай балдар Чарас деп сууныҥ адыла адаган, ол сууныҥ тожында олор белетенип, хоккей ойнойтон… Олорго кезикте хоккейге керектӱ снаряжение једишпейтен. Мынайып аргаданатан: бойлоры ла киистеҥ, чечек ӧскӱрер пластмас горшоктордоҥ щитоктор јазагылайтан. Јазалдарды јараш ла деп айтпазыҥ, је алтай уулчактар ӱчинчи катап Текшисоюзный финалга келген… „Чарастыҥ“ спортчылары аҥылу рекорд тургускан. Ойын ӧдӱп турган ӧйдӧ олор бир де клюшка сындырбаган. „Чарастыҥ“ ойынын кӧрӧргӧ јараш болгон: јалтанбас, омок, тӱрген, је сӱреен тоомјылу (корректный). Команданыҥ бир де спортчызын чыгарбаган…. (орус. не было ни одного удаления). „Чарас“ команданыҥ огош јаштарлу группазы экинчи јер алган».

• 1984 јылдаҥ ала Чарастыҥ хоккеисттери јылдыҥ ӧдӧр маргаандарда мындый калаларда ойногон:

• Абаза (кала);
• Абакан;
• Архангельск;
• Барнаул;
• Белово;
• Иркутск;
• Кемерово;
• Киров (Киров область);
• Комсомольск-на-Амуре;
• Краснотурьинск;
• Красноярск;
• Мурманск;
• Новоалтайск;
• Новосибирск;
• Омск;
• Первоуральск;
• Северодвинск;
• Сыктывкар;
• Усть-Илимск;
• Чита.

• сезон 2011/2012 — Чарас мӧҥӱн призёр.

Олор ойногон:

• текшисоюзный ла текшироссиялык маргаандарда, Алтай кырай учун,
• РСФСР-дыҥ Министерство просвещения ла Минобразования РФ Кубокторы учун ДЮСШ ла ДЮСШОР-лор ортодо.

«Чарас 2»

80-чи јылдарда спортчылар сууныҥ тожында ойноп баштаган. Эмдиги балдар стадиондо катокто ойнойт, тош урар машина бар. Республикан грантла конькилер садып алган.

2020 јылда Кызычактардыҥ «Чарас» командазы Агару Патриарх Московский ле всея Русиниҥ маргаандарыныҥ јеҥӱчили болуп чыккан. Ойноор кӱӱндӱ балдарды 1-чи класстаҥ алат.

2024 јылда «Чарас» деп спортлык мечиктӱ хоккей клуб ачылганы 40 јыл болгон.

2025 јылда чаган айдыҥ 8-чи кӱнинде, Среда, 12:30 (08:30 москов ӧйлӧ) Кемерово, стадион "ЛД «Кузбасс», «Республика Хакасияныҥ јуунты командазы», (0:3).

Орус хоккей, база бенди деп айдар. Бу мячла, шайбала эмес, ойноор спортлык ойын. Јалаҥда 10 спортчы клюшкаларлу ла вратарь, баратаачы штраф зона ичинде колыла ойноор аргалу.

Маргаанга 5 команда чыгар: Кан-Оозынаҥ Чарас 1 ле Чарас 2, Оҥдойдоҥ, Алтыгы Талдунаҥ ла Кӧкӧрӱниҥ дебютанттары Кош-Агаш аймактыҥ. Бу уулчактар 13-14 јашту, тошто јаан ла спортчылар чылап ойнойт: мечикке једижер, јыгылар, азарт, болельщиктердиҥ јӧмӧгӧни ле тренерлердиҥ сӧзи.

Беш команданаҥ бирӱзи артып, бистиҥ регион учун Сибирде туружар. Быјыл окружной талдаштар Алтайда ӧдӧр.

Темдектеер керек, Агару Патриарх Москвовский ле всея Русиниҥ турнирлери јылдыҥ ла кочкор айда ӧдӧт. Быјыл Чарас-2 команда база турушкан.

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи

• 

  Кан-Оозы аймактыҥ «Чарас» командазыныҥ спортчылары, 2018

• 

  Кызычактардыҥ хоккей командазы «Чарас», Москва, 2020

• 

  Кан-Оозы аймактыҥ «Чарас» командазы Москвада, 2018

• 

  Јеҥӱчилдер Кызыл тепсеҥде, Москва, 2020

Чарасты тӧзӧгӧн таскадаачы

Илья Кыпчинарович Арбаев (алтай ады Илдей) — тренер, Алтай Республиканыҥ нерелӱ таскадаачызы, АР-дыҥ кӱндӱлӱ кижизи. Ол Кан-Оозы аймактыҥ Экинур јуртында 1950 јылда кӱчӱрген айдыҥ 30-чы кӱнинде чыкан — 2021 јылда ӱлӱрген айдыҥ 10-чы кӱнинде, Кан-Оозы јуртта божогон. 1969 јылда ол Горно-Алтайский педагогический училищени божоткон, 1977 јылда — Барнаулда тергеелик педагогический институтты «Физической воспитание» деп специальностьло божоткон, 2003 јылда — Новосибирскте тергеелик академияны экономика управления деп факультедин тӱгескен. 1969 јылда физический культураныҥ ӱредӱчизи болуп иштеп баштаган. 1984 јылдаҥ ала Кан-Оозында ДЮСШ ачылганынаҥ ала оныҥ башкараачызы ла мечиктӱ хоккейдиҥ тренери болуп иштеген.

Илья Кыпчынарович ол јарлу «Чарас» деп команданы мечиктӱ хоккейле тӧзӧгӧн, ол 1986 јылда текшироссий маргаандарда «Плетеный мяч» клубтыҥ сыйына Комсомольск-на-Амуре калада јеҥӱчил болуп чыккан. Тӧзӧлгӧнинеҥ ле ала «Чарас» команда кӧп тоолу республикан, текшироссий маргаандардыҥ јеҥӱчили болгон.

Тренер-преподаватель болуп иштеген ӧйинде Илья Кыпчынарович Алтай Республиканыҥ кӧп јарлу спортчыларын таскаткан, ол тоодо Алтай Республиканыҥ нерелӱ тренерлери, СССР ла РФ-тыҥ јуунты командаларыныҥ турчылары. Эрчимдӱ ле једимдӱ ижи учун ол «Отличник народного образования» деп нерелӱ темдек алган, «За заслуги перед Отечеством» II степени деп орденниҥ медалиле кайралдаткан.

Ајарулар